W Szkole Podstawowej im. Jakuba Szelesta w Dębskiej Woli zrealizowano projekt edukacyjno-historyczny, którego efektem jest film „Wysłuchani. Zbrza 1944”– przejmująca, oparta na faktach opowieść o dramacie jednej wsi i cudzie ocalenia w czasach II wojny światowej.
To nie tylko dokument- to historia widziana oczami dziecka. Narracja daleka od podręcznikowych dat i strategii wojennych, skupia się na emocjach: strachu, ciszy, niepewności i nadziei. To one budują prawdziwy obraz wojny- zapisany w sercach ludzi.
Film ukazuje wydarzenia z listopada 1944 roku, kiedy to wieś Zbrza (gmina Morawica) stanęła na krawędzi zagłady. Po przypadkowym starciu niemieckiego patrolu z oddziałem partyzanckim zginął żołnierz Wehrmachtu. W odwecie Niemcy spalili dwa gospodarstwa, zamordowali Władysława Ślusarczyka, a pozostałych mieszkańców spędzili na wiejski plac. Zapadła decyzja o pacyfikacji.
Dzięki wstawiennictwu Ludwika Wojcińskiego, zarządcy komisarycznego majątku w Dębskiej Woli, los wsi uległ zmianie. To on miał zwrócić się z prośbą do Heinza Dornemanna, dowódcy 64. pułku grenadierów pancernych, który stacjonował w pobliskim dworze. Choć działał wbrew brutalnej logice okupanta, Dornemann wydał rozkaz wstrzymania egzekucji.
Dziś w miejscu, gdzie zgromadzono mieszkańców, stoi pomnik pamięci. Film oddaje hołd nie tylko Zbrzy, ale i wszystkim kieleckim wsiom, które zostały dotknięte represjami niemieckimi w czasie wojny.
Realizacja filmu była wspólnym dziełem uczniów klasy VI i nauczycielki historii Anny Piwowarskiej, która pokierowała całym procesem. Uczniowie współtworzyli scenariusz, wcielili się w role, a przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii powstała opowieść pełna symboliki i emocji. Charakterystycznym elementem filmu są animowane portrety mieszkańców, dynamiczne kadry i poetycki rytm narracji.
„Wysłuchani” to nie tylko film. To symbol- opowieść o tym, jak jedno dobre słowo i odwaga wbrew logice wojny mogą ocalić świat. To także ważna lekcja dla młodych pokoleń- o odpowiedzialności za pamięć, o człowieczeństwie i o sile lokalnej historii.
