Zdaniem senatora Krzysztofa Słonia: Pokolenie 1863
160 lat temu, 22 stycznia 1963 roku wybuchło Powstanie Styczniowe. Największy w XIX wieku zryw wolnościowy naszego Narodu, skierowany przeciwko carskiej Rosji – jednemu z naszych zaborców, który pozbawił nas państwa, chciał nas wynarodowić, wytępić naszą wiarę i ojczysty język. To samo teraz, na naszych oczach chce zrobić z Ukrainą.
Wtedy w powstaniu wzięło udział ponad 150 tysięcy Polaków z różnych warstw społecznych. Ponad połowa z nich nie wróciła do domów. Jedni zginęli w bitwach, innych więziono i torturowano i albo zostali straceni, albo zesłani w głąb Rosji. Nastały okrutne represje, konfiskata majątków, bezwzględna rusyfikacja, degradacja miast i wsi zasłużonych w powstaniu.
A miało ono także akcenty kieleckie, choćby nasza Karczówka, gdzie nieopodal murów klasztoru do dziś stoi obelisk z krzyżem (wreszcie odnowiony), posadowiony ku pamięci powstańców zabitych przez Kozaków, gdy nie doszedł do skutku atak na garnizon rosyjski w Kielcach. Sam klasztor car z zemsty przeznaczył po klęsce powstania do likwidacji, ale władze nieopatrznie pozwoliły, by pozostał w nim do śmierci jeden zakonnik, ostatni bernardyn z klasztoru – o. Kolumbin Tomaszewski, który samotnie, przez 50 lat opiekował się tym naszym skarbem i uratował go przed ruiną. Zmarł w 1914 roku. Nie doczekał wolnej Ojczyzny, ale zasłużył się dla niej jako bohater.
W Kielcach jest też krótka uliczka poświęcona innemu Wielkiemu Polakowi związanemu z Powstaniem Styczniowym – Romualdowi Trauguttowi, człowiekowi niezwykłej wiary, heroizmu i modlitwy. Był trzecim dyktatorem czyli wodzem powstania, po Ludwiku Mierosławskim i Marianie Langiewiczu. Traugutt został stracony 5 sierpnia 1864 roku na stokach warszawskiej Cytadeli. Zdradził go jeden z jego ludzi. Był ostrzegany, mógł uciekać. Mówił jednak: „Jestem naczelnikiem odpowiadającym za Naród. Nie o mnie tu chodzi!”.
Każdy z nas , szczególnie politycy i samorządowcy powinniśmy te słowa codziennie sobie przypominać, żeby nasze i następne pokolenia Polaków zdolne były do zgodnej troski o Ojczyznę, tak jak na jeden Naród przystało. Doceńmy wolność, którą zawdzięczamy również krwi, cierpieniu i poświęceniu tamtego Styczniowego Pokolenia.
