Lato obfituje w ekstremalne zjawiska pogodowe. Letnie burze są bardzo niebezpieczne, następuje jedno lub kilka nagłych wyładowań atmosferycznych (piorunów). Wyładowania występują zarówno pomiędzy chmurami, jak i między chmurą a ziemią. Burze mogą przynieść chwilami intensywne opady deszczu, silniejszy wiatr oraz grad.
W czasie burzy najbezpieczniej jest zostać wewnątrz budynku. Jednak jeśli znajdujemy się na zewnątrz i zauważymy, że chmury zaczynają się piętrzyć i mają ciemną podstawę jest to sygnał ryzyka rozwoju chmur burzowych. W takiej sytuacji należy uważnie obserwować sytuacje, żeby odpowiednio wcześnie znaleźć schronienie.
Zasady zachowania podczas burzy poza domem:
- jak najszybciej znaleźć bezpieczne schronienie,
- unikać przebywania pod drzewami,
- unikać przebywania na otwartej przestrzeni,
- jeżeli znaleźliśmy się na otwartej przestrzeni – znaleźć, o ile to możliwe, obniżenie terenu (starajmy się nie być najwyższym punktem) i kucnąć (nie siadać i nie kłaść się) ze złączonymi i podciągniętymi pod siebie nogami. Nogi powinny być złączone, ponieważ w przypadku uderzenia pioruna, na skutek powstania różnicy napięć (tzw. napięcia krokowego) może dojść do przepływu prądu między stopami,
- jeżeli pływamy w wodzie lub znajdujemy się na łodzi wyjść na brzeg i oddalić się od wody, gdyż jest ona doskonałym przewodnikiem elektrycznym,
- unikać dotykania przedmiotów zrobionych z metalu oraz przebywania w ich pobliżu – przedmioty metalowe mogą „przyciągać” pioruny,
- pozostać w samochodzie (jeżeli jesteśmy akurat w podróży) – samochód stanowi dobrą ochronę przed uderzeniem pioruna,
- natychmiast przykucnąć jeżeli czujemy ładunki elektryczne w powietrzu, a włosy „stają nam dęba”,
- osoby przebywające w grupie na otwartej przestrzeni powinny się rozproszyć na odległość kilkudziesięciu metrów, aby w przypadku uderzenia pioruna część grupy mogła udzielić pomocy porażonym,
- jeżeli widzisz zwisające przewody elektryczne, natychmiast powiadom odpowiednie służby. Pod żadnym pozorem do nich nie podchodź.
Jeżeli burza zastanie nas nad wodą:
Woda jest bardzo dobrym przewodnikiem elektrycznym, dlatego przebywanie w niej podczas burzy związane jest z ogromnym ryzykiem porażenia piorunem. Dotyczy to zarówno porażenia bezpośredniego – piorun trafia w człowieka, jak i pośredniego – piorun uderza w lustro wody rażąc tym samym osoby, które się w niej znajdują. Poniżej wskazówki jak należy zachować się nad wodą podczas burzy:
- jeżeli pływasz, natychmiast wyjdź na brzeg, oddal się od wody i znajd bezpieczne schronienie,
- jeżeli jesteś na łodzi, jak najszybciej przycumuj do brzegu. Oprócz ryzyka uderzenia pioruna, istnieje niebezpieczeństwo powstania szkwału,
- wędkując, zwiń wędki i połóż się na ziemi. Nie wolno ich stawia na sztorc, gdyż włókno węglowe jest bardzo dobrym przewodnikiem,
- jeżeli nie masz bezpiecznego schronienia, przykucnij ze złączonymi nogami. Nogi powinny by złączone, ponieważ w przypadku uderzenia pioruna, na skutek powstania różnicy napięcia (tzw. napięcia krokowego) może doj do przepływu prądu między stopami i porażenia
Burza w górach:
Burza w grach jest szczególnie niebezpieczna. Uderzenia pioruna zdarzają nie tylko na szczytach. W polskich grach burze najczęściej występują w czerwcu i lipcu w godzinach południowych. Gdy zauważysz oznaki zbliżającej się burzy, jak najszybciej zejdź najbliższym szlakiem z grani lub ze szczytu w dolinę. Nie zwlekaj ani chwili, ponieważ piorun może uderzy nie tylko bezpośrednio pod burzową chmurą, ale i w odległości kilku kilometrów od jej krawędzi – przy czystym niebie i świecącym słońcu. Dzieje się tak wtedy, gdy mamy do czynienia z wyładowaniem dodatnim. Wychodzi ono z górnych warstw chmury burzowej (tzw. kowadła) i przebywa długą drogę do ujemnie naładowanych partii ziemi. To wyładowania znacznie potężniejsze i niebezpieczniejsze niż wyładowania ujemne. Potrafią uderzy w obiekty oddalone nawet o 50-80 km od chmury burzowej. To do nich odnosi się określenie „grom z jasnego nieba”- to one są najbardziej nieprzewidywalne!
Wskazówki jak zachować się w górach podczas burzy:
- nie chowaj się do mokrych żlebów lub pod skalne okapy, ani nie opieraj się o skałę,
- usiądź na plecaku i podkurczając nogi, zwiń się „w kłębek”,
- zabezpiecz się przed deszczem, aby unikać wychłodzenia,
- jeżeli jesteś w grupie – rozproszcie się. Nie siadajcie obok siebie! Jest to istotne, ponieważ w przypadku uderzenia pioruna jest szansa, że nie wszystkie osoby zostaną porażone i będą mogły wezwać pomoc.
Jeżeli podczas burzy przebywamy w domu należy:
- unikać używania sprzętów elektrycznych i elektronicznych zasilanych z sieci (suszarki do włosów, miksery itp.), ponieważ korzystanie z tych urządzeń, w przypadku uderzenia pioruna w naziemną sieć elektroenergetyczną, grozi porażeniem impulsem rozchodzącym się w przewodach instalacji elektrycznej,
- odłączyć od sieci elektroniczny sprzęt domowy (sprzęt RTV, komputery) – to uchroni go przed uszkodzeniem w przypadku tzw. przepięcia, będącego skutkiem uderzenia pioruna w infrastrukturę elektroenergetyczną,
- przygotować latarkę z bateriami, na wypadek przerw w dostawie prądu,
- jeżeli widzisz iskrzenie domowej instalacji elektrycznej, popalone przewody lub czujesz swąd – wyłącz elektryczność oraz gaz i natychmiast wezwij odpowiednie służby techniczne.
Pierwsza pomoc w przypadku porażenia piorunem:
- zapewnij sobie bezpieczeństwo,
- natychmiast wezwij pomoc,
- w oczekiwaniu na przyjazd ratunków zbadaj stan poszkodowanego (nie grozi ci porażenie przez kontakt):
- sprawdź czy poszkodowany oddycha i czy tętno jest wyczuwalne:
- jeśli nie oddycha, ale ma tętno, rozpocznij sztuczne oddychanie metodą usta-usta;
- jeśli tętno jest niewyczuwalne rozpocznij masaż (do przyjazdu ratowników lub do przywrócenia akcji serca);
- zostań z ofiarą do momentu przybycia pomocy, wspieraj ją psychicznie.
Źródło: gov.pl/rcb.gov.pl
