Główny Szlak Świętokrzyski z Kuźniak do Gołoszyc to idealna propozycja na kilkudniową wędrówkę podczas wakacji i zaplanowanych urlopów. Najdłuższy szlak pieszy w Górach Świętokrzyskich ma obecnie 93,2 km długości i daje możliwość poznania wielu walorów kulturowych i przyrodniczych naszych gór. Trasa bogata w wiele zabytków, z najważniejszym na szlaku Świętym Krzyżem, oraz przyrodą – na czele ze Świętokrzyskim Parkiem Narodowym – to obowiązkowy klasyk dla każdego turysty z plecakiem.
Krótko o historii
W 1926 roku na terenie Gór Świętokrzyskich powstał pierwszy szlak turystyczny. Łączył on Kielce z Nową Słupią i oznaczony był kolorem czerwonym. Nad jego wytyczeniem i wyznakowaniem w terenie czuwali Edmund Massalski i Kazimierz Kaznowski. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej szlak został wydłużony do Sandomierza, a jego kolor zmieniono na żółty. Po wojnie dopiero w 1952 roku zakończono pierwszy etap odnawiania szlaków turystycznych. Podczas tych prac powrócono do pierwszego koloru szlaku, czerwonego, na odcinku Kielce – Święty Krzyż. W 1957 roku wyznakowano szlak w kolorze zielonym z Rudy Strawczyńskiej przez Kuźniaki, a następnie przez Pasmo Oblęgorskie oraz Wzgórza Tumlińskie i Grzbiet Krajeński do Świętej Katarzyny. Obecny, i najbardziej przybliżony, przebieg szlaku powstał w latach 60., kiedy to trasa z Kuźniak do Świętej Katarzyny została przemalowana z zielonego na czerwony i tym samym powstał najdłuższy szlak w Górach Świętokrzyskich, prowadzący ostatecznie z Kuźniak do Gołoszyc. Ważnym wydarzeniem w historii szlaku było nadanie mu imienia – patronem został wybitny krajoznawca, przyrodnik i jeden z twórców tego szlaku Edmund Massalski.
Wędrówka Głównym Szlakiem Świętokrzyskim
Szlak łączy Kuźniaki i Gołoszyce. Kuźniaki leżą na terenie powiatu kieleckiego w gminie Strawczyn, natomiast Gołoszyce w powiecie opatowskim, w gminie Baćkowice. Jest jednym z trzech głównych szlaków górskich w Polsce; obok Głównego Szlaku Beskidzkiego i Głównego Szlaku Sudeckiego. Z całej trójki GSŚ jest najkrótszym szlakiem, a na jego pokonanie potrzeba średnio 4–6 dni wędrówki. Od 2016 roku za przejście szlaku można zdobyć odznakę Głównego Szlaku Świętokrzyskiego. Za pokonanie połowy dystansu przyznawana jest odznaka srebrna (468 zdobywców), natomiast za pokonanie całego szlaku otrzymamy odznakę w stopniu złotym (403 zdobywców).
Wędrując szlakiem, zobaczymy 5 pasm górskich i zdobędziemy 22 świętokrzyskie szczyty, a także pokonamy w sumie blisko 3000 m podejść, co daje nam plus minus zdobycie 1000 pięter wielkiego wieżowca. Najwyższymi w każdym z 5 pasm od zachodu na wschód w kolejności będą: Siniewska (449 m n.p.m.) w Paśmie Oblęgorskim, Sosnowica (413 m n.p.m.) na terenie Wzgórz Tumlińskich, Klonówka (473 m n.p.m.) w Paśmie Masłowskim, Łysica (612 m n.p.m.), najwyższy szczyt i królowa Łysogór, oraz Szczytniak (554 m n.p.m.) w Paśmie Jeleniowskim.
Szlak poprowadzi nas przez dwa parki krajobrazowe: Suchedniowsko-Oblęgorski Park Krajobrazowy i Jeleniowski Park Krajobrazowy. Przebieg szlaku pozwoli nam na wędrówkę przez 5 rezerwatów przyrody. Rezerwat Perzowa Góra, w którym zobaczymy skałki i kapliczkę św. Rozalii, następnie Rezerwat Barania Góra, gdzie – wędrując południowym zboczem – po 2 km dotrzemy do Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, w kolejnym Rezerwacie Kręgi Kamienne ujrzymy pozostałości wału kultowego na Grodowej Górze. Dwa kolejne rezerwaty to Rezerwat Szczytniak z rumowiskiem skalnym zwanym gołoborzem i Rezerwat Małe Gołoborze w Paśmie Jeleniowskim. Przemierzymy również jedyny na terenie województwa Świętokrzyski Park Narodowy, który powstał jako drugi w Polsce w 1950 roku.
Szlak to także zabytki i atrakcje turystyczne, z takimi obiektami, jak: ruiny dawnej huty żelaza z piecem Jadwiga w Kuźniakach, kościół św. Stanisława Biskupa Męczennika w Tumlinie, kościół Przemienienia Pańskiego w Masłowie. W bardzo bliskim sąsiedztwie od szlaku możemy odwiedzić Ciekoty z dworkiem Stefana Żeromskiego. W sercu Gór Świętokrzyskich, którym jest Święta Katarzyna, zobaczymy klasztor sióstr bernardynek, muzeum minerałów i skamieniałości, budynek pierwszego schroniska na ziemiach polskich oraz kapliczkę grobową Janikowskich, zwaną kapliczką Żeromskiego, z podpisami, jakie zostawił pisarz na wycieczce ze szkolnym kolegą Janem Strożeckim. Wkraczając na teren Świętokrzyskiego Parku Narodowego, napotkamy kapliczkę i źródełko św. Franciszka z właściwościami leczniczymi dla chorób oczu. Na Przełęczy Świętego Mikołaja zobaczymy drewnianą kapliczkę z figurą tego samego patrona, a na skraju Puszczy Jodłowej w Kakoninie zabytkową chałupę z zagrodą. Kolejne kilometry szlaku zaprowadzą nas do osady średniowiecznej w Hucie Szklanej, gdzie poznamy średniowieczne zawody, a następnie przed szczytem Łysej Góry ujrzymy największe rumowisko skalne w Górach Świętokrzyskich, czyli Gołoborze, z którym wiąże się wiele legend. Na wierzchołku Łyśca zobaczymy Święty Krzyż – najstarsze polskie sanktuarium. Pozostawiając na chwilę czerwony szlak, dotrzemy do Nowej Słupi i zapoznamy się z dymarkami świętokrzyskimi i starożytnym wytopem żelaza. Dotarłszy do obrzeży ostatniej miejscowości na szlaku, czyli Gołoszyc, odwiedzimy cmentarz z I wojny światowej.
Główny Szlak Świętokrzyski pozwala poznać Góry Świętokrzyskie w pigułce. O jego atrakcyjności można byłoby rozpisywać się na wielu kartach. Poszukiwać i pogłębiać wiedzę na jego temat oraz o napotkanych zabytków, atrakcji turystycznych i otaczającej przyrody. Jest szlakiem, który zdobywa coraz większe grono miłośników nie tylko z regionu – coraz częściej spotkamy na nim turystów z całej Polski.
Do zobaczenia na szlaku!
