W piątek 13 września w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu odbyła się uroczysta gala wręczenia Nagrody Muzealnej im. Tadeusza Włoszka. Jej laureatami zostali: Iwona Rajkowska, kurator wystawy Muzeum Narodowego w Kielcach pt. „Polski mężczyzna 1910-2010”, zespół muzealników z Muzeum Zamkowego w Sandomierzu za wydawnictwo pt. „Jerzy Ossoliński – magnat z Sandomierza”, mgr Leszek Gawlik i dr Krzysztof Karbownik z Muzeum Wsi Kieleckiej za edukacyjny „Piknik etnograficzno-historyczny pt. Wytopki Ołowiu”, oraz Paweł Kołodziejski z Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach. Honorowa nagroda „Za działalność muzealną” przyznana została Zabytkowemu Zakładowi Hutniczemu w Maleńcu. Nagrody wręczyli wicemarszałek Grzegorz Socha, członkowie Zarządu Województwa Anita Koniusz i Andrzej Pruś oraz radna Sejmiku Województwa Małgorzata Krzywda.
Uroczysta gala
Gala wręczenia nagród im. Tadeusza Włoszka to czas uhonorowania pracy świętokrzyskich muzealników. Patronem wręczanej nagrody i świętokrzyskiego środowiska muzealników jest Tadeusz Włoszek, kustosz, regionalista, uczestnik powstania styczniowego, badacz kieleckiej kultury,
krajoznawca, nauczyciel. Był inicjatorem, twórcą i przez 25 lat kustoszem kieleckiego oddziału Muzeum Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, które było zaczątkiem Muzeum Świętokrzyskiego, przekształconego później w Muzeum Narodowe w Kielcach.
– Nagroda Tadeusza Włoszka, przyznawana od kilku lat, docenia organizowane przez Państwa wystawy, wydawnictwa, prowadzoną przez Was edukację i konserwację zbiorów. Honorowa nagroda oddaje szacunek tym, którzy poświęcają się bez reszty pasji propagowania naszego narodowego dziedzictwa – powiedział wicemarszałek Grzegorz Socha. – Uważam, że naszą rolą jest wspierać świętokrzyskie muzealnictwo. Cieszą Wasze osiągnięcia, inicjatywy kulturalne, organizacja wydarzeń, wystaw, spotkań i prelekcji mających na celu popularyzację dziedzictwa naszego regionu. Mam nadzieję, że Muzealna Nagroda im. Tadeusza Włoszka będzie małym podziękowaniem za wasz trud.
– Społecznicy, regionaliści, muzealnicy, historycy to grono osób najczęściej dbających o podtrzymywanie, przekazywanie i popularyzację wiedzy o Małych Ojczyznach. To oni pierwsi potrafią dostrzec wyjątkową wartość miejsc, w których mieszkają, pracują lub są im oddani – zaznaczyła członek Zarządu Województwa Anita Koniusz. – Państwa pasja jest nieocenionym wsparciem dla rozwoju dziedzictwa naszego województwa. Dzięki Państwa zaangażowaniu mogę obserwować wiele cennych inicjatyw realizowanych lokalnie, dla małych społeczności. Działania promocyjne, edukacyjne, kulturalne, wystawiennicze, koncerty, warsztaty etc. sprawiają, że ich mieszkańcy znajdują powody do dumy ze swego regionu, ze swego dziedzictwa. Tym sposobem tworzy się sieć powiązań i poczucie wspólnoty.
W tym roku nagrody odebrali: dyrektor Muzeum Narodowego w Kielcach prof. Robert Kotowski w imieniu kurator Iwony Rajkowskiej za wystawę „Polski mężczyzna 1910-2010”, dyrektor Mikołaj Getka-Kenig oraz zespół muzealników z Muzeum Zamkowego w Sandomierzu za wydawnictwo pt. „Jerzy Ossoliński – magnat z Sandomierza”, ”, mgr Leszek Gawlik i dr Krzysztof Karbownik z Muzeum Wsi Kieleckiej za edukacyjny „Piknik etnograficzno-historyczny pt. Wytopki Ołowiu”, oraz Paweł Kołodziejski z Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach za konserwację samochodu Star 28 Osinobus. Honorową nagrodę „Za działalność muzealną” przyznaną Zabytkowemu Zakładowi Hutniczemu w Maleńcu wręczono Nikodemowi Kazikowi i Jackowi Turalskiemu.
Nagrody
Kategoria Wystawa – ekspozycja „Polski mężczyzna 1910-2010”.
Wystawa była poświęcona postaci męskiej jako motywowi głównemu przedstawienia w malarstwie i rzeźbie, w średnim i dużym formacie, w oryginalnych ujęciach polskich artystów i ich mniej lub bardziej znanych lub całkowicie anonimowych modeli. To połączenie interesującej kolorystycznie i obrazowo figuracji, realizmu, ale też socrealizmu. Wśród znanych postaci znalazły się ciekawe portrety m.in. aktora Aleksandra Bardiniego, kolekcjonera Feliksa Jasieńskiego, tyczkarza Władysława Kozakiewicza, aktora kultowego serialu TV Wojna domowa Kazimierza Rudzkiego, twórcy polskiego czekoladowego ptasiego mleczka Jana Wedla czy pisarza Emila Zegadłowicza.
Kategoria Publikacja – wydawnictwo „Jerzy Ossoliński – magnat z Sandomierza”.
Katalog wydany został jako publikacja towarzysząca wystawie, zawierał opis różnorodnych aspektów działalności politycznej „magnata z Sandomierza” oraz związki rodu Ossolińskich z regionem sandomierskim. Publikacja składała się z trzech modułów: 1. Kalendarium życia Jerzego Ossolińskiego. 2. Teksty przygotowane przez historyków badających zarówno sylwetkę magnata, historię rodu Ossolińskich czy fundacje sakralne i świeckie, 3. – bogato ilustrowany katalog obiektów, prezentujący wszystkie zabytki zaprezentowane na wystawie.
Kategoria Edukacja Muzealna – „Piknik etnograficzno-historyczny pt. Wytopki Ołowiu”.
W 2023 r. Muzeum Wsi Kieleckiej po raz 31. zaprosiło na Wytopki Ołowiu, piknik naukowo-etnograficzny nawiązujący do słynnych Dymarek Świętokrzyskich i imprezy Żelazne Korzenie. Jednym z pomysłodawców, uczestników i prowadzących był prof. Wacław Różański, zasłużony dla Kielc i regionu metalurg z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, który postulował o organizację podobnej imprezy, ale poświęconej otrzymywaniu metali nieżelaznych. Inspiracją były tradycje górnictwa i hutnictwa kruszcowego, które rozwijały się w okolicach Chęcin. Odwiedzający Park Etnograficzny w Tokarni mogli zapoznać się z dawnymi technikami wytopu ołowiu i miedzi, w tym tzw. „polskim sposobem otrzymywania ołowiu”, przyjrzeć się pokazom tradycyjnego kowalstwa, wypalania węgla drzewnego, pozyskiwania dziegciu metodą „garnek na garnek” i otrzymywania miedzi metodą elektrolizy. Wszystkim pokazom towarzyszyły komentarze, prelekcje, wykłady i warsztaty.
Kategoria Konserwacja zbiorów – Konserwacja Stara 28 Osinobusa, przeprowadzona przez Pawła Kołodziejskiego w Muzeum Przyrody i Techniki Ekomuzeum w Starachowicach
Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach zgodnie ze swoim statutem, gromadzi wszystkie modele ciężarówek Star, które zostały wyprodukowane przez Fabrykę Samochodów Ciężarowych w Starachowicach. W 2021 r. zakupiło również Stara 28 z 1988 r. Jego nazwa osinobus nawiązuje do nazwy wsi Osiny pod Częstochową, gdzie niegdyś znajdowała się siedziba Zakładu Budowy Maszyn. Pod kierunkiem Pawła Kołodziejskiego dokonano konserwacji pojazdu, który poza ekspozycją będzie wyruszał na trasy zwiedzania szlakiem ciężarówki Star po Starachowicach.
Nagroda honorowa „Za działalność muzealną” – Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu
Zabytkowy Zakład Hutniczy w Maleńcu jest unikatową instytucją o charakterze muzealnym, utworzoną w oparciu o kompletnie zachowany historyczny obiekt przemysłowy – wodne założenie energetyczne, wodne koła napędowe, zespół dawnych urządzeń technicznych działających w ciągu technologicznym, udokumentowana tradycyjna technika produkcji i kontynuowana tradycja zawodowa mieszkańców. Unikatowe i nie dające się przecenić w skali kraju jest stałe publiczne, praktyczne udostępnienie dawnego procesu produkcyjnego w oparciu o historyczne źródło energii i techniki wytwórcze.
Uroczystą galę zakończył koncert w wykonaniu solistów Marzeny Trzebińskiej (sopran) Jakuba Milewskiego (baryton) wraz z zespołem muzyki wiedeńskiej Strauss Ensemble pod dyrekcją Artura Jaronia.
