21 maja Rynek Górny w Chęcinach zamienił się w obozowisko powstańcze. Dzięki profesjonalnym grupom rekonstrukcyjnym widzowie mogli z bliska zobaczyć działania wojsk oraz ludności cywilnej w okresie powstania styczniowego. Wydarzenie przyciągnęło wielu miłośników historii.
Sto sześćdziesiąt lat temu, 22 stycznia 1863 roku, Polacy powstali przeciwko Moskalom. Powstanie styczniowe było największym i najdłużej trwającym polskim powstaniem narodowym. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono blisko 1200 bitew i potyczek, a przez oddziały przewinęło się około 200 tysięcy osób. Z tego okresu zachowały się wspomnienia weteranów, które stały się kanwą wydarzenia obfitującego w opowieści o historiach związanych z latami walki i nadziei.
Uroczystego otwarcia dokonał burmistrz Gminy i Miasta Chęciny, Robert Jaworski. – To już nasze kolejne spotkanie z tematyką powstania styczniowego. To wydarzenie, które stanowi swoiste podsumowanie kilku miesięcy działań na rzecz ocalenia od zapomnienia tych, którzy na ołtarzu powstania styczniowego, największego zrywu narodowego, złożyli to co najcenniejsze – własne zdrowie i życie. Postanowiliśmy aplikować do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego do Biura Programu Niepodległa, aby obchody tego ważnego historycznie wydarzenia trwały nie tylko w samą rocznicę, ale aż do maja. W ten sposób możemy godnie upamiętnić historię naszej ojczyzny sprzed 160 lat. Cieszę się, że organizowane przez nas historyczne przedsięwzięcie przyciągnęło tak wielu miłośników historii. W ten sposób chcemy uświadomić, jakie znaczenie miało powstanie dla polskiej historii i narodowego dziedzictwa oraz ukazać przywiązanie do idei wolności i niepodległości. Ta żywa lekcja historii jest doskonałą okazją do zaznajomienia przede wszystkim młodzieży z faktami historycznymi, w sposób przystępny i ciekawy – powiedział burmistrz Robert Jaworski. W wydarzeniu wzięli udział także m.in. wojewoda świętokrzyski Zbigniew Koniusz, który objął je Patronatem Honorowym, radni Rady Miejskiej w Chęcinach, sołtysi z terenu Gminy i Miasta Chęciny, dyrektorzy placówek oświatowych i organizacyjnych, nauczyciele, młodzież, licznie przybyli mieszkańcy oraz turyści.
W dalszej kolejności miała miejsce widowiskowa inscenizacja potyczki odbicia powstańców, która przyciągnęła tłumy widzów. Następnie odbyły się wykłady na temat lazaretów powstańczych, kobiecego stroju narodowego żałobnego z lat nadziei i walki 1863/64, pokazy musztry, kucie kos, ćwiczenia wojskowe, przyjmowanie rekrutów, a także przysięga powstańcza. Inscenizację zakończyło błogosławieństwo i pożegnanie powstańców przez kobiety w czerni, a także imponujący przemarsz wokół rynku. Przed uczestnikami zaprezentowali się także aktorzy z Teatru Grodzkiego Pod Basztami oraz Chór Chęcińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, który wykonał pieśni powstańcze. Do dyspozycji widzów były także namioty i stoiska historyczne, „namiot patriotyczny”, w którym Lokalne Centrum Wolontariatu – Stowarzyszenie ASUMPT przygotowało zabawy plastyczne dla małych patriotów. Odbyła się również prezentacja posterów, które wykonała młodzież ze Szkoły Podstawowej im. Jana Kochanowskiego w Chęcinach podczas warsztatów pt. „Ślady powstania styczniowego w moim regionie”. Członkinie z KGW „Lipowiczanie” przygotowały domowe specjały, a żołnierze z 10. Świętokrzyskiej Brygady Obrony Terytorialnej serwowali aromatyczną grochówkę.
Celem żywej lekcji historii była prezentacja przez pasjonatów – rekonstruktorów życia codziennego powstańca styczniowego, bojowego szlaku powstańców, wyposażenia powstańczego, ubioru patriotycznego, biżuterii, a także opowieści zasłyszanych z pamiętników powstańczych. Wydarzenie zwieńczyła wspólna fotografia wszystkich uczestników. Żywą lekcję historii poprowadził chor. kaw. och. Mariusz Kowalski, szef Kieleckiego Ochotniczego Szwadronu Kawalerii im. 13. Pułku Ułanów Wileńskich. Podczas pokazu zaprezentowali się: Małogoski Oddział Powstańczy 1863 r, Ostoja Dworska – Stara Wiara, GRH Bellum Andrzej Rudnicki, GRH4 Projekt 1863 Kielce – Zbigniew Kowalski, Kielecki Ochotniczy Szwadron Kawalerii – Robert Mazur.
Wydarzenie odbyło się w ramach projektu „Lata nadziei i walki 1863/64. Chęciny pamiętają” dofinansowanego ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”. Była to trzecia, wieńcząca, część cyklu działań realizowanych w Chęcinach, dotyczących 160. rocznicy powstania styczniowego. Patronat Honorowy nad wydarzeniem objęli: Marszałek Województwa Świętokrzyskiego – Andrzej Bętkowski, Wojewoda Świętokrzyski Zbigniew Koniusz i Starosta Kielecki Mirosław Gębski, zaś patronat medialny – TVP3 Kielce, Radio Kielce oraz Echo Dnia.
