Od kilku dni możemy spacerować po lesie lub parku. Jednak pamiętajmy nie tylko o obowiązujących zasadach bezpieczeństwa związanych z koronawirusem, ale o pasożytach tam żyjących – kleszczach. Mogą one przenosić groźne choroby, które zagrażają nie tylko ludziom, ale i zwierzętom.
Kleszcze możemy spotkać w lasach, na łąkach i w wyższych trawach. Zarówno na wsi, jak i w mieście. Mogą one przenosić groźne choroby — boreliozą i odkleszczowe zapalenie mózgu oraz wiele innych patogenów. Są jednak proste zasady zapobiegawcze, które pozwalają chronić się przed zakażeniami i nie rezygnować z uroków przebywania na łonie natury.
Kiedy dochodzi do zakażenia?
– Sam moment przekłucia naskórka i wysysanie krwi pozostaje niezauważony, ponieważ wydzielina kleszcza działa znieczulająco. Typowymi miejscami ukąszeń są głowa, uszy, miejsca zgięcia dwóch stawów, ręce i nogi — mówi Łukasz Fronk, kierownik Oddziału Promocji Zdrowia i Oświaty Zdrowotnej Powiatowej Stacji Sanitarno — Epidemiologicznej w Kielcach. Do zakażenia człowieka dochodzi w trakcie ssania krwi przez kleszcza. Niektóre z pasożytów zakażone są bakteriami i wirusami wywołującymi poważne choroby. Kleszcz bez jedzenia może żyć 2-3 lata. To pasożyt, który spokojnie czeka na swojego żywiciela.
Jak zalecają specjaliści miejsce po ukąszeniu kleszcza, powinno się obserwować przez minimum 30 dni. Jeśli pojawi się tak zwany rumień wędrujący (okrągłe zaczerwienienie, które się rozszerza), należy udać się do lekarza.
Borelioza może przebiegać pod postacią zapalenia stawów, zapalenia mięśnia sercowego czy neuroboreliozy — zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. Może też doprowadzić do zanikowego zapalenia skóry. Wśród neurologicznych powikłań choroby wymienia się zaburzenia pamięci i koncentracji uwagi, zaburzenia emocjonalne, a nawet psychozy. Przeciw tej chorobie na razie nie opracowano szczepionki. Można boreliozę natomiast skutecznie leczyć antybiotykami, pod warunkiem, że zostanie wcześnie wykryta.
Warto jednak zaszczepić się przeciwko innej chorobie przenoszonej przez pajęczaki — kleszczowemu zapaleniu mózgu. – Typowy przebieg tej choroby składa się z dwóch faz. Pierwsza faza trwa od 1 do 8 dni i charakteryzuje się wzrostem temperatury ciała do 38 stopni, zmęczeniem, bólami głowy i stawów, górnych dróg oddechowych, złym samopoczuciem, brakiem samopoczucia, brakiem apetytu i mdłościami – opisuje przedstawiciel Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Kielcach.
Po tym etapie występuje okres do 20 dni, kiedy pacjent czuje się dobrze. Druga faza charakteryzuje się wzrostem ciepłoty ciała do 40 stopni, paraliżem, porażeniem, uszkodzeniem nerwów czaszkowych, depresją, zmianami psychicznymi.
Jak się chronić?
Wybierając się na spacer do lasu, należy pamiętać o odpowiedni stroju. Dobrze jest nosić ubrania dopasowane do ciała z długimi rękawami i nogawkami, w jasnych kolorach. – Dzięki temu możemy ograniczyć się poruszanie pajęczaka po nas. A jasne kolory ułatwiają nam zobaczyć kleszcza na nas – radzi Łukasz Fronk – Na spacerze możemy, na przykład włożyć nogawki do skarpetek. Kleszcze wspinają się nie wyżej niż na wysokość 1, 5 metra, więc wolą przylgnąć do nogawek spodni. Kalosze są również dobrym zabezpieczeniem.
Zalecane jest także nakładanie na skórę środka odstraszającego insekty. Nie tylko utrzymuje uciążliwe komary z daleka, ale w pewnym stopniu również odstrasza kleszcze.
Należy unikać przebywania w wysokiej trawie lub zaroślach.
Jak usunąć kleszcza?
– Pamiętajmy, że usuwamy kleszcza jak najszybciej. Możemy użyć niezbyt ostrej pecety lub specjalnie do tego przeznaczonego zestawu, które są dostępne w aptekach lub sklepach – mówi specjalista z PSSE. Kleszcza usuwamy wyłącznie mechanicznie za pomocą wąskich szczypczyków, którymi należy go uchwycić jak najbliżej skóry. Aby postępowanie było skuteczne, należy usuwać kleszcza ze stałą siłą wzdłuż osi wkłucia. Miejsce po usunięciu kleszcza należy przemyć środkiem odkażającym, a ręce starannie umyć. Podczas zabiegu nie wolno wykonywać ruchów obrotowych, które sprzyjają oderwaniu tułowia lub wręcz jego zmiażdżeniu.
Nie należy kleszcza przypalać, smarować tłustymi substancjami, lakierem do paznokci, alkoholem lub benzyną. Stosowanie tego typu metod doprowadza wprawdzie do zabicia kleszcza i jego odpadnięcia, ale zanim do tego dojdzie, wydala on w obrębie skóry zwiększone ilości materiału zakaźnego.
Zagrożenie dla zwierząt domowych
Kleszcze nie są tylko zagrożeniem dla ludzi, ale i dla zwierząt domowych. Jak informują weterynarze, psy i koty mają większe szanse na ukąszenie kleszcza niż ludzie. Dlatego tak ważne jest bezpieczeństwo naszych czworonogów. Warto pod ręką mieć pincetę lub kleszczkartę, aby jednym szybkim ruchem usunąć pajęczaka. Warto również rozważyć takie środki ostrożności jak: specjalne obroże, krople, spraye i tabletki przeciw kleszczom.
