Przy Górze Zelejowej w Chęcinach odkryto miejsce pochówku powstańców listopadowych z 1831 roku oraz więźniów więzienia chęcińskiego, którzy zmarli na cholerę.
„Tu spoczywają Ciała tych, które Przez Cholerę Czyli Przez Karę Boską pochowani zostali Tak Dnia 20 czerwca R.P.1831” – to zagadkowy napis na pomniku, który udało się odczytać Karolowi Sierar ze Stowarzyszenia Dziedzictwa Narodowego w Kielcach. Napis rozpoczyna wielką historię naszej Ojczyzny, a tym samym wprowadza w tajemnicę pomnika przy Górze Zelejowej w Chęcinach.
Pomnik znajduje się wśród drzew. Choć trudno go znaleźć i jest niepozorny, był świadkiem wielu zdarzeń. Pomnik z czerwonego piaskowca jest usytuowany na kwadratowym cokole, ma kształt prostopadłościanu, na którym stoi „piramida”. Według odkrywców, na jego szczycie niegdyś znajdował się także żeliwny krzyż. Dzięki pracy członków Stowarzyszenia Dziedzictwa Narodowego w Kielcach udało się ustalić, że to cmentarz. Odkrycie znalazło potwierdzenie w wykonanym badaniu georadarem, który, za sprawą Dariusza Szymanowskiego, nieodpłatnie użyczyło Stowarzyszenie „Wizna 1939”. Odkrywcom wsparcia udzielił także Kielecki Ochotniczy Szwadron Kawalerii im. 13 Pułku Ułanów Wileńskich.
Okazało się, że są tu pochowani żołnierze z 1831 roku oraz więźniowie, którzy zmarli na cholerę w chęcińskim więzieniu. Nie mogli spocząć na cmentarzu w granicach miasta. Na miejsce ich pochówku wybrano to miejsce, gdzie dziś stoi wspomniany pomnik.
– W czerwcu 2021 roku, Karol Sierar poprosił mnie o wyjaśnienie kwestii związanych z pomnikiem. Odczytał także tekst na nim. Udało mi się odnaleźć nazwiska pochowanych żołnierzy i więźniów – mówi Dariusz Kalina – historyk i członek Stowarzyszenia Dziedzictwa Narodowego w Kielcach.
Pomnik przy Górze Zelejowej zaciekawił już opinię publiczną. W Zelejowej pojawiła się również m.in. ekipa programu TVP Adama Sikorskiego „Było, nie minęło”, która dokumentowała wykonywane prace odkrywcze.
– Chcemy poświęcenia ziemi przez kapłana, aby była to „poświęcona ziemia”, tak jak inne cmentarze grzebalne. Obecnie bowiem to po prostu łąka. Sprawdziłem, że wszyscy tu pochowani byli katolikami – dodaje Dariusz Kalina.
Jak zapowiadają odkrywcy, czekają ich teraz prace związane z wytyczeniem mogiły i odrestaurowaniem pomnika. W planach jest także wpis do rejestru zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego oraz wykonanie pamiątkowej tablicy, tak, żeby pamięć o pochowanych trwała.
– Do tej pory wszyscy skupialiśmy się na historii średniowiecza w naszej Gminie. Przytaczaliśmy także historię II Wojny Światowej i związanych z nią wydarzeń na tym terenie. Ważną częścią dziejów ziemi chęcińskiej jest również historia Narodu Żydowskiego. Ale od kilku tygodni głośno jest o Chęcinach z powodu niezwykłego odkrycia – pomnika upamiętniającego pochowanych powstańców listopadowych z 1831 roku. To kolejny dowód na to, że ta Gmina ma niezwykle ciekawą przeszłość. Wciąż nieodkrytą – powiedział Burmistrz Robert Jaworski. – Dzięki zaangażowaniu, pracy i pasji członków Stowarzyszenia Dziedzictwa Narodowego w Kielcach – Dariusza Kaliny i Karola Sierar, zyskaliśmy wiedzę o tym co się wydarzyło tutaj 190 lat temu. Takie wydarzenia, miejsca kultu zawsze będą świadczyć o naszej przeszłości i kształtować nasze postawy obywatelskie. Jest to kolejne ważne miejsce pamięci – zaznacza gospodarz gminy.
źródło: www.checiny.pl
