15 sierpnia obchodzimy Święto Wojska Polskiego. Jego data nie jest przypadkowa, stanowi bowiem rocznicę zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej z 1920 roku. Starcie to jest uznawane przez historyków za jedne z najważniejszych w dziejach.
105 lat temu na przedpolach Warszawy rozegrała się bitwa, w której Armia Polska pokonała wojska bolszewickie, ratując nie tylko własną, tak niedawno odzyskaną niepodległość, ale również zachodnią Europę przed widmem rewolucji komunistycznej. Lord Edgar Vincent D’Abernon – brytyjski dyplomata i pisarz w 1931 roku opisał owo starcie następująco: „Współczesna historia cywilizacji zna mało wydarzeń, posiadających znaczenie większe od bitwy pod Warszawą w roku 1920. Nie zna zaś ani jednego, które by było mniej doceniane…”
Po zakończeniu I wojny światowej pokonane wojska niemieckie wycofywały się z okupowanych ziem na wschodzie, tj. dzisiejszej Ukrainy, Białorusi i państw bałtyckich. Zaraz za nimi wkroczyła Armia Czerwona, rozpoczynając zgonie z wolą Lenina „wyzwoleńczy” marsz na zachód. Bolszewicy próbowali przebić się do Niemiec i Austrii, gdzie panowały rewolucyjne nastroje, po drodze jednak musieli zlikwidować oddzielające ich kraje, które Stalin określił jako: „karłowate narodowe państwa, które znalazły się między dwoma olbrzymimi ogniskami rewolucji na Wschodzie i Zachodzie.” Jednym z nich była właśnie Polska, która dopiero co powróciła na mapy świata po 123-letnim okresie zaborów.
Walki polsko-bolszewickie toczono w latach 1919-1921. Sowieci obrali 2 kierunki inwazji – Front Zachodni Michaiła Tuchaczewskiego skierowany w stronę Warszawy oraz Front Południowo-Zachodni Aleksandra Jegorowa (którego zastępcą był Józef Stalin), ich z kolei zadaniem było zajęcie Lwowa i Galicji Wschodniej, a następnie przekroczenie Karpat. Rozdzielenie radzieckiej armii skutecznie wykorzystało polskie dowództwo – na odcinku między Wisłą i Bugiem znajdowały się słabsze jednostki, co pozwoliło uderzyć od południa na tyły wojsk Tuchaczewskiego nacierającego na Warszawę.
W dniach 12 – 25 sierpnia 1920 roku na przedpolach Warszawy doszło do najważniejszej bitwy wojny polsko-bolszewickiej. 12 sierpnia siły Sowietów na głównym, tj. warszawsko-modlińskim kierunku działań, liczyły 19 dywizji strzelców, 2 brygady strzelców, 2 dywizje kawalerii i oddział zbiorczy Grupy Mozyrskiej. Polacy przeciwstawili im 15 dywizji piechoty, 2 dywizje kawalerii i 2 brygady piechoty. Za plan bitwy odpowiadało Polskie Naczelne Dowództwo, na czele z gen. Tadeuszem Rozwadowskim i Józefem Piłsudskim. Zdecydowano o koncentracji ponad sześciu dywizji polskich nad Wieprzem w rejonie Puław. Siły polskie liczyły w sumie około 190 tys. żołnierzy – 29 dywizji piechoty i 3 dywizje kawalerii.
Bitwa zakończyła się zwycięstwem Polaków. Straty radzieckie wyniosły 25 tys. zabitych i rannych oraz 66 tys. wziętych do niewoli. 45 tys. zostało internowanych po przekroczeniu granicy niemieckiej. Zdobyto też 231 dział i 1023 ciężkie karabiny maszynowe oraz wiele innego sprzętu. Polskie straty były zdecydowanie mniejsze – 4,5 tys. zabitych, 22 tys. rannych i ok. 10 tys. zaginionych. Klęska zmusiła Tuchaczewskiego do wycofania się nad Niemen, gdzie Armia Czerwona poniosła kolejne klęski – pod Osowcem, Białymstokiem i Kolnem.
Wojna zakończyła się 18 marca 1921 roku podpisaniem traktu ryskiego „między Polską a Rosją i Ukrainą” a dokładniej Rzeczpospolita Polską, Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republiką Radziecką oraz Ukraińską Socjalistyczną Republiką Radziecką. Na jego mocy ustalono przebieg granic państwowych które przetrwały do II wojny światowej.
Bitwa warszawska znalazła się na liście osiemnastu decydujących bitew w dziejach świata autorstwa Edwarda Shepherda Creasy’ego, uzupełnionej przez Edgara Vincenta D’Abernona. Dla jej upamiętnienia 15 sierpnia obchodzone jest Święto Wojska Polskiego. W tym wyjątkowym dniu Gmina Chęciny podświetli Zamek Królewski w Chęcinach w biało-czerwonych barwach.
