Tłumy mieszkańców, barwny korowód, odsłonięcie i poświęcenie odrestaurowanego pomnika „VII Wieków Chęcin”, wmurowanie listu jubileuszowego w kapsule czasu dla przyszłych pokoleń, inscenizacja Nadania Praw Miejskich, koncerty, festyn pod zamkiem, a nawet widowisko laserowe i ogromny tort dla gości. Wszystko to oczywiście pod czujnym okiem królów i rycerstwa. Tak wyglądały jubileuszowe obchody 700-lecia Nadania Praw Miejskich w Chęcinach. 

            Historyczne wydarzenie, które na zawsze zapisze się w dziejach miasta, uczczono w sposób wyjątkowy, z prawdziwą dumą i rozmachem godnym królewskiego miasta. 24 i 25 maja 2025 roku Chęciny obchodziły 700-lecie nadania praw miejskich, które złotymi literami zapisze się na kartach historii.

Odsłonięcie pomnika „VII wieków Chęcin” i wmurowanie kapsuły czasu

            Główne uroczystości jubileuszowe rozpoczęły się w sobotę, 24 maja, od mszy świętej w kościele parafialnym w Chęcinach. Nabożeństwu przewodniczył biskup kielecki Jan Piotrowski, który podkreślił duchowy i historyczny wymiar święta dla mieszkańców nie tylko Chęcin, ale i regionu.

            Bezpośrednio po mszy ulicami miasta ruszył barwny korowód, który dobosz poprowadził na plac przy skrzyżowaniu ulicy Kieleckiej i Radkowskiej, gdzie nastąpiło uroczyste odsłonięcie odrestaurowanego pomnika VII Wieków Chęcin przez burmistrza Roberta Jaworskiego, poświęcenie pomnika przez księdza biskupa Jana Piotrowskiego i wkopanie kapsuły czasu. Została ona umieszczona przy pomniku, a zawierała symboliczne przedmioty mające przemówić do przyszłych pokoleń: List Jubileuszowy dla przyszłych pokoleń, styczniowy numer gazety „Wiadomości Chęcińskie”, pamiątkowa moneta z wizerunkiem króla Władysława Łokietka oraz pins z herbem Chęcin. List został odczytany i podpisany przez burmistrza Gminy i Miasta Chęciny, Roberta Jaworskiego, w imieniu wszystkich mieszkańców, a następnie złożony w tubie jako świadectwo tożsamości i dziedzictwa Chęcin.

Barwny korowód, królowie, rycerze i… Stańczyk

            Po ceremonii mieszkańcy i goście przeszli w barwnym, historycznym korowodzie ulicami miasta. Wzięło w nim udział kilkaset osób, od uczniów chęcińskich szkół przebranych za dworzan, księżniczki, królowe i rycerzy po członków kół gospodyń wiejskich, gości i turystów. Wśród uczestników znaleźli się również rycerze na koniach, królowie, dworzanie, poczty sztandarowe, społeczność żydowska nierozerwalnie związana z historią Chęcin, a nawet… Stańczyk. Korowód był nie tylko widowiskowy, ale i pełen emocji, dla wielu był to powrót do wspomnień sprzed lat. – Na pewno ten dzień na długo pozostanie w naszej pamięci. Jako nastolatka brałam udział w podobnych uroczystościach w Chęcinach i wrażenia były równie silne – mówiła jedna z uczestniczek wydarzenia, pani Joanna. 

Spektakularna inscenizacja historyczna na Rynku Górnym

            Barwny korowód dotarł na Rynek Górny, gdzie odbyły się dalsze obchody jubileuszowe. Na scenie wystąpił Balet Cracovia Danza w historycznych strojach, a tuż po nim rozpoczęło się widowisko teatralne „Nadanie Praw Miejskich” w wykonaniu Teatru Grodzkiego „Pod Basztami”, które przeniosło widzów w czasy panowania Władysława Łokietka. Dziejopisarz przypomniał o historii ziemi chęcińskiej. – Zachowane źródła pisane dowodzą znaczenia Chęcin leżących u stóp Zamku Królewskiego w budowaniu potęgi państwa Polskiego. Pragnę dziś, aby wszyscy wiedzieli jak istotną on rolę odegrał w militarnej i politycznej historii naszej Ojczyzny. Ta niewątpliwie silna warownia była miejscem jednego z najważniejszych wydarzeń w historii Polski. Tu bowiem odbył się pierwszy zjazd dostojników wszystkich ziem małopolskich i wielkopolskich, który został zwołany na dzień św. Trójcy roku Pańskiego 1331. Król  Władysław Łokietek obradował tu wraz z dostojnikami i rycerstwem. Na tym zjeździe przyjęto ważne uchwały, stanowiące zasadę prawodawstwa polskiego, czyli ujednolicenie prawa i monety. To tu, na ziemi chęcińskiej swój początek miał polski parlamentaryzm – ogłosił Dziejopisarz.

            Aktorzy odegrali scenę, w której król nadaje Chęcinom prawa miejskie. Oprócz Króla Władysława Łokietka, był Król Kazimierz Wielki, Królowa Jadwiga Andegaweńska i oczywiście Królowa Bona, której ducha po dziś dzień na Zamku w Chęcinach można zobaczyć. Zakończenie inscenizacji podkreślono wspólnym odśpiewaniem „Bogurodzicy”, po czym zgromadzonych gości oficjalnie powitał burmistrz Gminy i Miasta Chęciny, Robert Jaworski. – Dziś świętujemy siedem wieków historii, tradycji, rozwoju i nieprzerwanej obecności ducha wspólnoty, która trwa od pokoleń. Z tej okazji, w imieniu własnym oraz z całego samorządu Gminy i Miasta Chęciny, składam wyrazy wdzięczności wszystkim mieszkańcom, zarówno tym obecnym, jak i tym, którzy odeszli, zostawiając po sobie trwały ślad, a także wielu innym osobom, które są przyjaciółmi naszego miasta i gminy. Dziękuję za miłość do tej ziemi, za codzienny trud, za budowanie dobra wspólnego i otwartość na przyszłość. Niech dzisiejsze święto będzie dla nas wszystkich inspiracją, abyśmy razem, z dumą i szacunkiem, dopisywali kolejne karty tej niezwykłej opowieści o naszym mieście – mówił burmistrz Robert Jaworski, który szczegółowo przypomniał też dzieje Chęcin na przestrzeni wieków.

            Jak podkreślał, jubileusz jest kulminacją całorocznych działań. – Świętujemy go przez cały rok, nie tylko dzisiaj. Od stycznia organizujemy cykl konferencji naukowych poświęconych zabytkom i historii naszych mieszkańców. Dzisiejsze święto to wyjątkowa okazja, żeby wspólnie spojrzeć z dumą w przeszłość, a w przyszłość z nadzieją. Chęciny to miasto królewskie, miasto ludzi pracowitych, silnych i odważnych, niech trwa przez kolejne wieki – mówił burmistrz Robert Jaworski.

Wśród gości przedstawiciele parlamentu, samorządu i nauki

            Obchody jubileuszu przyciągnęły wielu gości z całego województwa i kraju. W Chęcinach obecni byli m.in.: posłowie Lucjan Pietrzczyk, Artur Gierada i Rafał Kasprzyk, senator Krzysztof Słoń,  marszałek województwa Renata Janik, wicewojewoda Michał Skotnicki, wicestarosta Tomasz Dulny, wicekurator oświaty Grażyna Dekiel oraz rektor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego prof. Beata Wojciechowska. Nie zabrakło także samorządowców z całego regionu. 

Koncerty, tańce dworskie i pokaz laserowy

            Kolejne godziny obfitowały w wydarzenia kulturalne. Były oczywiście pokazy rycerskie, a wśród gości spacerowali kuglarze. Zaprezentowano też zwycięski utwór w Konkursie na Hejnał Gminy i Miasta Chęciny, a Szymon Nartowski za swoje osiągnięcia sportowe na arenie krajowej i międzynarodowej odebrał z rąk władz gminy symboliczny voucher. Na scenie wystąpił zespół Ayahuasca, Paweł Jabłoński oraz gwiazda wieczoru zespół Redlin. Wydarzenie zakończył pokaz laserowy.

Niedziela pod znakiem potyczek rycerskich i sokolników

            Drugi dzień obchodów, 25 maja, odbył się na błoniach pod Zamkiem Królewskim w Chęcinach. Organizatorzy przygotowali widowiskowy festyn historyczny, w trakcie którego odbywały się pokazy bractw rycerskich, potyczki z użyciem białej broni, inscenizacje bitew, musztry, pokazy artyleryjskie i prezentacje konne oraz pokazy sokolnicze. Plac pod zamkiem tętnił życiem. Dzieci i dorośli z zapartym tchem oglądali prezentacje dawnych tradycji  a rycerski klimat dopełniał królewski charakter całego jubileuszu. Niespodzianką dla wszystkich był jubileuszowy tort, którego cięcia rycerskim mieczem dokonał burmistrz Robert Jaworski.

Chęciny – miasto z królewską metryką i wielką przyszłością

            Obchody 700-lecia Nadania Praw Miejskich to nie tylko upamiętnienie doniosłej daty z przeszłości, ale i symboliczny moment refleksji nad przyszłością miasta. Jak podkreślał burmistrz Robert Jaworski w Liście Jubileuszowym złożonym przy pomniku „VII Wieków Chęcin” – „Niech historia dodaje nam siły, tradycja – mądrości, a duch Chęcin – inspiracji”.

 Klub Sportowy w Bolminie wzbogacił się o dwie przenośne aluminiowe bramki do piłki nożnej wraz z siatkami i obciążnikami. To kolejne doposażenie zaplecza sportowego Klubu, które będzie służyło zawodnikom w trakcie treningu, ale również wykorzystywane będzie podczas wydarzeń sportowych na bolmińskim obiekcie.

Boisko w Bolminie doskonale spełnia swoją funkcję. Odbywa się tu bowiem szereg wydarzeń sportowych, dlatego też doposażenie zaplecza to inwestycja w rozwój aktywności fizycznej oraz zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego.

W dniu 22 maja Burmistrz Gminy i  Miasta Chęciny Robert Jaworski przekazał zakupione bramki wraz z wyposażeniem, podkreślając, iż inwestycja w obiekty sportowe i ich doposażenie to przede wszystkim inwestycja w ludzi. Dzięki takim przedsięwzięciom stwarzamy bowiem przestrzeń do aktywności fizycznej i wspieramy rozwój sportu na terenie naszej gminy. Była to też dobra okazja na spotkanie się z Zarządem, trenerem i młodymi sportowcami.

 150. honorowych krwiodawców krwi z całej Polski odwiedziło Chęciny poznając najcenniejsze zabytki, dziedzictwo przyrodnicze oraz kulturowe naszej gminy. Z wyjątkową grupą wycieczkową spotkał się na chęcińskim Rynku Burmistrz Gminy i Miasta Chęciny Robert Jaworski.

Spotkanie było okazją do podziękowania krwiodawcom za dzielenie się najcenniejszym darem, który ratuje ludzkie życie. Wśród grupy turystów znalazły się  w różnym przedziale wiekowym. Były dzieci, młodzież i osoby starsze. To osoby z różnych zakątków Polski. Niektórzy przyjechali do Chęcin po raz pierwszy, inni są tu po raz kolejny i podkreślają, że za każdym razem urzeczeni są Chęcinami i bogactwem zabytków, jakie można tu znaleźć.

Burmistrz Robert Jaworski podczas spotkania opowiedział o jubileuszu 700-lecia nadania Praw Miejskich Chęcinom i wydarzeniom towarzyszącym, które odbywają się w naszej gminie. Ale przede wszystkim podziękował za postawę i zaangażowanie w szerzenie idei honorowego krwiodawstwa.

Organizatorem wydarzenia dla honorowych dawców krwi jest Stanisław Dzikowski.

 Poczty sztandarowe, władze samorządowe z burmistrzem Gminy i Miasta Chęciny Robertem Jaworskim, nauczyciele, uczniowie oraz mieszkańcy uczcili pamięć osób, które w dniu 26 maja 1944 roku straciły życie podczas pacyfikacji Wolicy. To tragiczne wydarzenie pozostaje wciąż żywe w pamięci kolejnych pokoleń.

Uroczystości związane z upamiętnieniem ofiar niemieckiego hitleryzmu rozpoczęły się Mszą świętą w kościele parafialnym w Wolicy, której przewodniczył ksiądz wikariusz Dariusz Miler. Podczas homilii kapłan zaznaczył jak ważna jest nasza pamięć o wydarzeniach, które rozegrały się 26 maja 1944 roku, kiedy to wczesnym rankiem do Wolicy, Siedlec i Wojkowca przyjechało kilkanaście samochodów ciężarowych i motocykli z żandarmerią niemiecką.

Wolica w latach drugiej wojny światowej miała znaczenie strategiczne z uwagi na przebiegającą tamtędy kolej i stację kolejową. Wieś była uprzemysłowiona. Liczyła 65 „dymów” i miała zakład wapienniczy oraz drzewny. Mieszkańców wsi, podejrzewanych o udział w ruchu oporu, wyciągnięto z domów i zgromadzono na podwórzu sołtysa.  Kilka osób zbiegło. Komendant miejscowej OSP, Aleksander Pierzak, rzucił się pod koła pociągu ponosząc śmierć na miejscu. Trzydzieści osiem osób przewieziono do kieleckiego więzienia. Część z nich po paru dniach zwolniono. Nie są znane losy pozostałych osób. Można przypuszczać, że zostali rozstrzelani podczas masowych egzekucji na przełomie czerwca i lipca 1944 roku.

Podczas swojego wystąpienia burmistrz Robert Jaworski skierował do zebranych następujące słowa: – Dziś kolejna rocznica, którą staramy się pielęgnować. 26 maja to dla nas dzień refleksji, zadumy i żałoby oraz wspomnienia wszystkich tych, których nazwiska znajdują się na obelisku. To dzień pamięci o tych, którym leżało na sercu dobro naszej Ojczyzny. Jestem wdzięczny wszystkim tym, którzy poprzez dzisiejszą obecność dbają o pamięć historyczną kolejnych pokoleń oraz naszą tożsamość, która nierozerwalnie związana jest z tymi wydarzeniami. 

Uczestnicy uroczystości po Mszy świętej złożyli kwiaty i znicze przed pomnikiem ofiar pacyfikacji Wolicy znajdującym się na cmentarzu parafialnym. Kolejna część uroczystości odbyła się na placu szkoły Podstawowej w Wolicy, gdzie również znajduje się pomnik – symbol pamięci społeczności lokalnej – ofiarom pacyfikacji. Tutaj również przedstawiciele władz, nauczyciele, uczniowie oraz mieszkańcy złożyli kwiaty i zapalili znicze jako symbol pamięci i hołdu dla tych, którzy oddali życie pozostając wierni Ojczyźnie.

Uczniowie szkoły pod kierunkiem nauczycieli przedstawili wzruszający program słowno-muzyczny, w którym przypomnieli nazwiska wszystkich ofiar pacyfikacji. Rys historyczny na temat wydarzeń z czasów  II wojny światowej na terenie gminy Chęciny wygłosił również Dionizy Krawczyński prezes Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych „Jodła”, który wraz z członkami stowarzyszenia przewodził pocztom sztandarowym.

To bardzo ważne, abyśmy  z właściwym szacunkiem i poszanowaniem uczcili pamięć o bohaterach naszej gminy – podkreślił burmistrz Gminy i Miasta Chęciny Robert Jaworski dziękując obecnym za udział w uroczystościach.

Po raz kolejny chęcińskie centrum edukacji stało się miejscem naukowych dyskusji. Tym razem  uczestnicy IV Spotkania Geoparków, w dniach 2-4 czerwca, w ramach przewodnictwa Polski w Grupie Wyszehradzkiej oraz 700-lecia Nadania Praw Miejskich Chęcinom dyskutują na temat kierunków rozwoju geoparków oraz możliwościach współpracy międzynarodowej w tym zakresie.

Grono naukowców zajmujących się tematyką geologii w ramach zaplanowanych spotkań odbyły się między innymi dyskusje panelowe. Nie zabraknie czasu na wymianę dobrych praktyk, oraz przedstawienia możliwości pozyskiwania funduszy zewnętrznych na rozwój geoparków. Naukowcy między innymi z Czech, Słowacji, Węgier, Polski a także z Wielkiej Brytanii opowiedzą w swoich wystąpieniach o kierunkach rozwoju na terenie swoich geoparków.

W uroczystym otwarciu konferencji wziął udział burmistrz Gminy i Miasta Chęciny Robert Jaworski, który powitał przybyłych gości. – To ważne, że wydarzenie o takiej tematyce odbywa się w sercu Geoparku Świętokrzyskiego. Jesteśmy bardzo dumni, że udało się dokonać rzeczy niemożliwej i połączyć pięć ościennych gmin, które utworzyły Geopark Świętokrzyski. Cieszę się, że możemy Państwa gościć w gminie Chęciny. Miejscu o niezwykłych walorach kulturowych i przyrodniczych. To one są fundamentem tego parku. Chęciny to raj geologiczny. Mam nadzieję, że będziecie czuli się tutaj dobrze i wywieziecie z tego miejsca pozytywne wrażenia.

Uczestnicy spotkania odwiedzą miejsca wchodzące w skład Geoparku Świętokrzyskiego: Geonatura Kielce, Muzeum Tradycji Garncarskiej w Chałupkach, Rezerwat Przyrodniczy w Kadzielni oraz Ogród Botaniczny w Kielcach.

Organizatorem wydarzenia jest Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut badawczy, Oddział Świętokrzyski w Kielcach, Geopark Światowy UNESCO Gór Świętokrzyskich.

Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego – Narodowy Instytut Wolności zaprasza do składania wniosków w ramach Rządowego Programu Wsparcia Organizacji Pozarządowych „Moc Małych Społeczności”. Program obejmuje 3 priorytety. Nabór trwa do 9 czerwca.

 Priorytet 1: Odporne, zintegrowane społeczności lokalne

Dotacje w ramach priorytetu 1 przeznaczone są dla organizacji wymienionych w art. 3 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, których średni przychód z trzech ostatnich zamkniętych lat budżetowych nie przekroczył 200 tys. zł oraz są zarejestrowane i prowadzące działalność na terenach wiejskich lub w miejscowościach liczących nie więcej niż 100 000 mieszkańców. Warunkiem udziału w naborze jest zarejestrowanie organizacji przed 31 grudnia 2024 roku. Maksymalna kwota dotacji wyniesie 50 tys. zł. Środki będzie można przeznaczyć na działania aktywizujące skierowane do lokalnej społeczności oraz rozwój instytucjonalny – czyli zakup sprzętu, prace remontowe, a także szkolenia kadry.

Priorytet 2: Zwiększenie potencjału organizacji zrzeszonych w sieciach

W ramach Priorytetu 2 można ubiegać się o dotację w wysokości od 100 000 do 200 000 zł. Wspierane będą działania sieci zrzeszających organizacje pozarządowe i grupy nieformalne w sposób formalny bądź nieformalny, np. związki stowarzyszeń, federacje, konfederacje nieformalne sieci i koalicje.

Priorytet 3: Małe inicjatywy

W jego ramach wybranych zostanie 16 operatorów regionalnych, którzy przekażą granty lokalnym organizacjom i grupom nieformalnym. Granty adresowane będą do najmniejszych, lokalnych organizacji pozarządowych oraz lokalnych grup nieformalnych, nieposiadających jeszcze potencjału do realizacji bardziej złożonych zadań. Terminy konkursów w ramach Małych Inicjatyw będą ogłaszane niezależnie w każdym województwie w późniejszym czasie.

Więcej o programie można przeczytać na stronie niw.gov.pl. Na stronie dostępny jest również szczegółowy regulamin oraz lista najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi, z której można dowiedzieć się m.in. jakie działania można finansować z dotacji, kto może otrzymać wsparcie, czego nie można kupić z grantu itd.

Już niebawem odwiedzającym miasto turystom czas umili sympatyczny Rycerzyk, nowy członek załogi Zamku Królewskiego w Chęcinach. Choć na co dzień dzielnie nosi pas z mieczem, a w ręku dzierży tarczę, jego pogodny uśmiech i przyjazne nastawienie sprawią, że każdy – bez względu na wiek – zapragnie zrobić sobie z nim pamiątkowe zdjęcie.

Naszego Rycerzyka będzie można spotkać już w najbliższą sobotę na Rynku Górnym w Chęcinach, podczas wielkiego święta – obchodów Jubileuszu 700-lecia Nadania Praw Miejskich Chęcinom. Nasz gość specjalny z pewnością rozda mnóstwo uśmiechów. Do zobaczenia!

Prawdziwe tłumy roześmianych dzieci, a wraz z nimi doskonale bawiących się rodziców można było spotkać w sobotnie południe na parkingu przy Hali Pod Basztami w Chęcinach. Władze gminy przygotowały dla wszystkich niezapomniane atrakcje z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka, łącząc dobrą zabawę z akcją promującą zdrowie i zbiórkę krwi.

Tłumy dzieci i moc atrakcji

Plac przed halą sportową zamienił się w prawdziwy raj dla całych rodzin. Na uczestników czekały ogromne zjeżdżalnie, dmuchańce i trampoliny, z których dzieci mogły korzystać bezpłatnie przez cały czas trwania wydarzenia. Wszystkich licznie przybyłych uczestników powitał burmistrz Gminy i Miasta Chęciny, Robert Jaworski, który złożył dzieciom serdeczne życzenia z okazji ich święta. – Dzieciństwo to najpiękniejszy czas w życiu człowieka. Życzę wszystkim dzieciom, aby każdy dzień był pełen radości, przyjaźni i miłości. Niech nie zabraknie wam uśmiechu, ciekawości świata i marzeń, które z czasem będziecie spełniać. Dziękuję również rodzicom i opiekunom, że wspierają swoje pociechy w codziennym rozwoju i pokazują, jak ważne jest wspólne spędzanie czasu. Takie chwile budują niezapomniane wspomnienia i wzmacniają rodzinne więzi – mówił burmistrz Robert Jaworski.

Spartakiada międzypokoleniowa przyciągnęła całe rodziny

Świętowanie rozpoczęło się w sportowym duchu od „Spartakiady międzypokoleniowej” na boiskach przy hali. W programie znalazły się konkurencje sportowe, takie jak piłka ręczna, rzut do celu, skok wzwyż z pomiarem, piłka nożna, strzał do tarczy, kręgle fińskie i wyścigi na gumowych piłkach.

Radość i niezapomniana zabawa

Po zakończeniu spartakiady na najmłodszych mieszkańców gminy czekało prawdziwe szaleństwo. Program artystyczny wypełniły występy i pokazy przygotowane przez Studio Piosenki działające przy Centrum Kultury i Sportu, zespoły Fresh i Power Girls, a także grupę Zamkowe Duszki z Tokarni. Można było podziwiać również pokazy zapaśnicze oraz występy dzieci ze Szkoły Podstawowej w Łukowej. Nie zabrakło też widowiskowych pokazów kuglarskich i szczudlarzy. Dzieci mogły korzystać z licznych atrakcji takich jak malowanie twarzy, plecenie warkoczyków i zdobienie pieczątkami. Najmłodsi chętnie korzystali z kącika bibliotecznego. Były też animacje i zabawy z Grupą Animacyjną ANIMA. Na miejscu działało także Lokalne Centrum Wolontariatu ASUMPT oraz druhowie z OSP Chęciny, którzy uczyli między innymi jak udzielić pierwszej pomocy.

Akcja promująca zdrowie i pomoc innym

Tegoroczny Dzień Dziecka w Chęcinach miał nie tylko rozrywkowy, ale i społeczny wymiar. W mobilnym centrum krwiodawstwa każdy chętny mógł oddać krew, wspierając tych, którzy najbardziej jej potrzebują. Dodatkowo na stoiskach Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. Św. Rafała w Czerwonej Górze można było skorzystać z bezpłatnych badań, takich jak pomiar ciśnienia i konsultacje zdrowotne.

Podczas tegorocznego Dnia Dziecka w Chęcinach pogoda dopisała, a atmosfera była pełna pozytywnej energii i radości. Organizatorzy zadbali o to, żeby dzieci nie tylko świetnie się bawiły, ale również aktywnie spędziły czas i skorzystały z przygotowanych atrakcji. Duża frekwencja i trwająca nieprzerwanie niesamowita zabawa udowodniły, że wydarzenie było prawdziwym strzałem w dziesiątkę. Bez wątpienia Dzień Dziecka w Chęcinach na długo pozostanie w pamięci nie tylko najmłodszych uczestników.