„Historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia” – przekonywał Cyceron. Dlatego dyrekcja i nauczyciele pracujący w Szkole Podstawowej w Mójczy dbają o to, aby wychowankowie mieli jak największą świadomość tego, co wydarzyło się przed laty i potrafili wyciągać z tego wnioski. 23 maja 2023 roku przypadała 80. rocznica okrutnej zbrodni, jakiej dopuścili się Niemcy na żydowskich dzieciach w Kielcach. Była to okazja do zorganizowania spaceru edukacyjnego „Szlakami zagłady kieleckich Żydów”, którego finałem była pomoc w przygotowaniach do rocznicowych uroczystości na Cmentarzu Żydowskim na kieleckim Pakoszu.
Niewinne ofiary upamiętnili uczniowie klas 4. i 5. z Mójczy, którzy udali się na Cmentarz Żydowski na Pakoszu, aby pomóc przygotować miejsce pamięci na tę uroczystość. Była to także sposobność, aby zgłębić wiedzę o rodzinie Ulmów, która zapłaciła cenę życia za niesienie pomocy Żydom podczas II wojny światowej.
Uczestnicy edukacyjnego spaceru odwiedzili miejsca związane z historią Żydów. Byli przy Ławce Karskiego, który jako pierwszy zawiózł do Stanów Zjednoczonych wiadomość o Holokauście. Byli na Plantach. To właśnie tutaj miał miejsce Pogrom Kielecki. Później poznali historię pomników White Wash II oraz Menory, a także zwiedzili Instytut Kultury Spotkania i Dialogu im. Jana Karskiego w Kielcach, gdzie wysłuchali lekcji o bolesnej przeszłości, potrzebie szacunku i tolerancji oraz tradycji i kulturze żydowskiej.
Wybór daty nie był dziełem przypadku. Nekropolię żydowską uczniowie z Mójczy odwiedzili w szczególnym czasie, w przeddzień bestialskiego mordu dokonanego na 45 dzieciach. Wizyta w tym miejscu była dla nich trudnym, ale niezwykle ważnym doświadczeniem, bo skłaniającym do pogłębionej refleksji, kierującej myśli nie tylko ku przemijaniu, ale i tolerancji, i szacunku. W takich nastrojach pomagali przygotować cmentarz: grabili igliwie, zamiatali alejki, myli pomniki, zbierali gałęzie… W myśl zasady: aby ocalić od zapomnienia żyjących niegdyś w naszym mieście synów narodu wybranego, pielęgnujemy pamięć o ich miejscu wiecznego spoczynku.
Ta niecodzienna lekcja była również okazją do zgłębienia wiedzy historycznej. Jeden z wątków przewodnich dotyczył rodziny Ulmów, która symbolizuje postawę tych Polaków, którzy zginęli z rąk Niemców za niesienie w czasie okupacji pomocy Żydom. Dziś trudno oszacować, ilu naszych rodaków udzieliło schronienia prześladowanym. Warto jednak podkreślić, że od 1963 roku izraelski Instytut Yad Vashem przyznaje medale Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W gronie wyróżnionych tym tytułem najwięcej jest Polaków.
Beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów i ich dzieci odbędzie się 10 września 2023 roku w Markowej na Podkarpaciu. W rocznicę tej zbrodni, 24 marca, jest obchodzone święto – Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką, uchwalony przez Sejm w 2017 roku. Wszystkie te daty warto pamiętać.
SP Mójcza
