W ostatnim czasie w dyskusji publicznej często przewija się temat oszczędzania energii elektrycznej. Wiąże się to bezpośrednio z rosnącymi cenami prądu oraz wzrostem postaw proekologicznych w społeczeństwie. Propozycje pojawiają się różne, czasem mocno kontrowersyjne np., żeby wyłączać nocą oświetlenie uliczne. W tym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie jak rozsądnie oszczędzać energię i w jaki sposób przebiega ten proces w obiektach, za które odpowiada Miasto i Gmina Morawica.
Roztropne podejście do oszczędzania energii wymaga odpowiedniego przygotowania i wdrożenia nowoczesnych technologii. Działanie „na szybko” może być nieskuteczne albo szkodliwe. Grunt żeby nie wylać dziecka z kąpielą. Bardzo ważny jest również czynnik ekonomiczny, żeby nakłady poniesione na modernizację miały szansę zwrócić się w rozsądnym terminie. Jeśli chodzi o oświetlenie uliczne, to standardem jest wymiana lamp rtęciowo-żarowych i sodowych na nowoczesne lampy ledowe. Przy czym w naszej gminie zdecydowaliśmy się na wymianę nie tylko źródła światła czyli żarówki, ale całej oprawy wraz z wysięgnikiem, a w przypadku oświetlenia drogi krajowej w Morawicy, tej wymianie podlegały także słupy.
Pierwszy etap modernizacji oświetlenia ulicznego przeprowadzony został w naszej gminie w roku 2018. Wymieniono wówczas aż 1927 lamp dzięki czemu oszczędzamy aż 471 MWh energii elektrycznej rocznie. Przypomnijmy, że wartość tamtej inwestycji wynosiła 2 618 670,00 zł, z czego aż 85% kosztów zostało pokryte z unijnego dofinansowania w ramach Regionalnego Programu OperacyjnegoWojewództwa Świętokrzyskiego. Nie bez znaczenia jest także fakt, że szacowana redukcja emisji gazów cieplarnianych z tytułu przeprowadzenia tej modernizacji wynosi 419ton równoważnika CO2.
Sukces tamtego projektu spowodował, że władze Gminy postanowiły ponownie ubiegać się o środki na dofinansowanie II etapu modernizacji oświetlenia, co zostało uwieńczone powodzeniem w roku 2020. Realizowany na tej podstawie w kolejnym roku projekt dotyczył wymiany bądź dowieszenia w sumie 805 lamp, dzięki czemu osiągnięto oszczędności energii elektrycznej na poziomie 190,86MWh/rok. Drugi etap modernizacji kosztował 889 290,00 zł a dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego ponownie wyniosło 85%.
Wszystkie lampy po modernizacji są lampami ledowymi. Oprawy posiadają fabrycznie wbudowaną funkcję redukcji strumienia świetlnego do 40 % w godzinach od 24.00 do 4.00 rano. Ponadto wdrożony został system przesyłający informacje z każdego obwodu oświetleniowego o problemach występujących na danej linii. Trzeba wiedzieć, że uzyskane oszczędności w zużyciu energii przekładają się na zmniejszenie wydatków o kilkaset tysięcy złotych w ciągu roku. Dzięki temu rachunki płacone w ostatnim roku przez Gminę za prąd zużyty na potrzeby oświetlenia ulicznego są niższe na poszczególnych obwodach niż przed modernizacją, pomimo znaczących podwyżek cen energii w tym czasie i stale prowadzonej rozbudowy oświetlenia przy nowych ulicach.
Oczywiście wyłączając całkowicie oświetlenie uliczne np. po północy Gmina uzyskałaby jeszcze większe oszczędności, ale stałoby się to kosztem bezpieczeństwa naszych mieszkańców. I to zarówno jeżeli chodzi o bezpieczeństwo w ruchu drogowym, szczególnie pieszych, jak również ogólnie pojmowane bezpieczeństwo publiczne np. spowodowałoby to większe zagrożenie włamaniami, kradzieżami czy aktami wandalizmu. Znacznie rozsądniej jest zmniejszyć natężenie oświetlenia w późnych godzinach nocnych, kiedy jest ono najmniej potrzebne, ale lamp nie wyłączać całkowicie. Pamiętajmy też, że w trakcie modernizacji oświetlenia doprowadzono poszczególne obwody do zgodności z normami dotyczącymi poziomu natężenia oświetlenia dla danej kategorii drogi, w tym m.in. uzupełniano brakujące lampy na istniejących słupach.
W temacie oszczędzania energii elektrycznej i cieplnej warto również wspomnieć o procesie termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej, jaki w naszej gminie zapoczątkowano wiele lat temu. Na przykład dzięki środkom pozyskanym m.in. z Unii Europejskiej modernizację energetyczną można było przeprowadzić w wielu obiektach, jak np. w budynkach szkół i przedszkoli w Brzezinach, Chmielowicach czy Morawicy, remizach i świetlicach np. w Brudzowie i Drochowie Górnym. W tym roku dzięki pozyskanemu dofinansowaniu w ramach Programu Inwestycji Strategicznych finansowanego z Funduszu Polski Ład planujemy uruchomić proces modernizacji energetycznej w ośmiu kolejnych obiektach, w tym pływalni Koral, hali w Bilczy, szkołach i przedszkolach, ośrodkach zdrowia. Przygotowywane są też nowe dokumentacje na termomodernizację kolejnych budynków w tym remiz i świetlic wiejskich z myślą o środkach z nowego okresu programowania Unii Europejskiej. Wielu obiektom dzięki zastosowaniu odnawialnych źródeł energii np. ogniw fotowoltaicznych można zapewnić samowystarczalność energetyczną.
Tak właśnie wygląda proces oszczędzania energii w naszej gminie. To działania prowadzone systematycznie od wielu lat i zaplanowane na lata kolejne z uwzględnieniem możliwości pozyskania dofinansowania do tych inwestycji z różnych źródeł. Jednocześnie oszczędzanie nie powinno odbywać się ze szkodą dla komfortu życia i bezpieczeństwa mieszkańców ani bieżącego funkcjonowania np. szkół czy placówek kulturalnych.Choć Gmina wybiera dostawców energii elektrycznej w wyniku procedury przetargowej w ramach grupy zakupowej obejmującej kilkanaście samorządów, to nie sposób uniknąć podwyżek cen prądu. Na przykład w roku 2021 cena jednostkowa netto energii elektrycznej wynosiła 28,5 gr/kWh, w roku 2022 41,85 gr/kWh,natomiast w 2023r. 78,5 gr/kWh (cena maksymalna wprowadzona zapisami ustawy na rok 2023 gwarantowana przez państwo). Oszczędzać trzeba jednak z głową.
Redakcja
