Rozwój gminy zależy od bardzo wielu czynników. W znacznej mierze od zamożności gminy i możliwości budżetowych, ale także od kreatywności i zaangażowania władz lokalnych. Czy zwiększenie budżetu z 23 milionów zł. w 2006 r. do planowanych prawie 87 milionów zł. w 2018 r. jest dowodem stagnacji w gminie czy ciągłego rozwoju? Czy kredytowanie inwestycji wpływa na zwiększenie możliwości czy jest zagrożeniem? To pytania, które zadaje sobie z pewnością wielu mieszkańców w każdej gminie.
Ostatnie lata to duża zmiana w procesie zarządzania samorządami, nie tylko w Gminie Chęciny, ale w całym kraju. Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej otworzyło wiele możliwości, ale także stworzyło sytuacje nowe i nieznane w dotychczasowym zarządzaniu gminami. Napływ dużych środków strukturalnych wymagających nowych, trudnych metod aplikowania o nie i konieczność zabezpieczenia wkładu własnego to sytuacje, które wymusiły na samorządach nowe spojrzenie i długofalowe planowanie. Chęć prowadzenia zrównoważonego i harmonijnego rozwoju gminy wymaga od władz lokalnych przede wszystkim umiejętności rozpoznawania zagrożeń, zapobiegania nim, eliminacji dysproporcji w życiu społecznym i gospodarczym oraz zaspokajanie stale rosnących potrzeb. Do tego jednak potrzebna jest sprecyzowana wizja rozwoju i cierpliwość.
Warunki kulturowo-przyrodnicze gminy pierwszym impulsem
Gmina Chęciny jest dość specyficzną gminą ze względu na swoje uwarunkowania kulturowo- przyrodnicze, z jednej strony stawiające ją na piedestale wyjątkowości, a z drugiej ukazujące wiele ograniczeń. W takiej gminie obok rozwoju gospodarczego, możliwie dobrego poziomu warunków życia mieszkańców, winna być silnie rozwijana marka gminy. I tu śmiało możemy powiedzieć, że Ziemia Chęcińska jest z pewnością rozpoznawalna, chociażby poprzez Zamek Królewski, który po przeprowadzonej kilka lat temu rewitalizacji, tylko w maju tego roku odwiedziło ponad 43 tysięcy turystów. W 2017 r. całą gminę zwiedziło łącznie ponad pół miliona osób, a Zamek znalazł się kolejny raz w rankingu najchętniej odwiedzanych atrakcji turystycznych województwa świętokrzyskiego. Rozwój i prestiż Gminie przyniosło także powstanie nowoczesnych ośrodków naukowo-badawczych tj. Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej oraz Regionalnego Centrum Naukowo-Technologicznego.
To sukces, który przyciąga turystów, ale jest wymierny i dla mieszkańców, bowiem wpływy ze sprzedaży biletów realnie zasilają budżet gminy, a turyści korzystają z nowych miejsc noclegowych, punktów gastronomicznych, których z roku na rok przybywa.
Znaczące inwestycje wpłynęły na rozwój gospodarczy gminy
Turystyka jak widać jest nowoczesną gałęzią rozwoju, ale każdy z nas myśli o codziennym życiu, o podniesieniu jakości bytu. A i w tej materii wiele zostało zrobione.
Zmodernizowano oczyszczalnię ścieków, realizowane były inwestycje kanalizacyjne
i wodociągowe, a także wciąż projektowane są ich rozbudowy w kolejnych miejscowościach. Nastąpiła wymiana większości oświetlenia ulicznego na energooszczędne, zmodernizowano i wybudowano nowe drogi i chodniki. Powstała nowoczesna hala, infrastruktura sportowa, zrewitalizowano centrum miasta. Duży nacisk położono na modernizację szkół i ich doposażenie. Niezwykle potrzebną inwestycją jest trwająca obecnie budowa przedszkola i żłobka. Na terenie gminy wybudowano i zmodernizowano także remizy i świetlice wiejskie.
Obok dużych inwestycji jednocześnie realizowano szereg projektów miękkich w zakresie pomocy społecznej, oświaty, kultury i sportu. Renowację przeszły prawie wszystkie zabytkowe obiekty sakralne.
Środki zewnętrzne katalizatorem gminnego budżetu
– Większość z tych zadań nie byłaby dla nas realna do zrobienia bez środków zewnętrznych. Pozostałaby jedynie w sferze marzeń lub planów. Dlatego, jako lokalny samorząd, musimy usilnie walczyć o środki na realizację naszych celów. Śmiało wykorzystujemy szansę, jaką dają fundusze unijne. Sięgamy też po środki ministerialne i pochodzące z innych źródeł pozabudżetowych – mówi Burmistrz.
Ogółem w latach 2006 – 2018 samorząd lokalny na wydatki inwestycyjne przeznaczył ponad 146 milionów zł., z samych funduszy Unii Europejskiej pozyskano ponad 41 milionów zł. na realizowane inwestycje. Zasadą jest, że przy realizacji projektów unijnych trzeba najpierw wyłożyć własne środki na zrealizowanie inwestycji, a dopiero później, po częściowej realizacji, bądź całkowitemu jej zakończeniu i rozliczeniu, uzyskane pieniądze unijne wpływają do budżetu gminy w formie refundacji.
Wymienione inwestycje, które w tak znaczny sposób przyczyniły się do wszechstronnego rozwoju gminy i miasta, niosą za sobą również duże koszty. I jak zostało wspomniane już, realizacja ich nie byłaby możliwa nie tylko bez środków zewnętrznych, ale także bez kredytowania wkładu własnego na niektóre zadania.
Samorządy, realizując powierzone im zadania, dysponują ograniczonymi środkami finansowymi. Niezbędne jest w związku z tym korzystanie z możliwości, jakie dają im odpowiednie regulacje prawne (np. ustawa o finansach publicznych), w zakresie uzupełnienia swoich zasobów finansowych środkami pochodzącymi z innych źródeł, w tym kredytów, pożyczek czy obligacji.
– Nasza gmina jest gminą, na terenie której nie działają duże zakłady. Zatem wpływy z podatków są mniejsze w porównaniu do gmin typowo przemysłowych.Pojawia się konieczność zaciągania kredytów i emisji obligacji na realizowane inwestycje. Są to odważne, ale bardzo przemyślane decyzje samorządu, aby móc realizować wielomilionowe projekty. Są one jednak na bieżąco spłacane. Dowodem na to są np. lata 2013-2017, gdzie po refundacji z Unii Europejskiej zwrócone zostało prawie 17 milionów zł. zaciągniętych na inwestycje zobowiązań– tłumaczy Jadwiga Sinkiewicz, Skarbnik Gminy i Miasta Chęciny.
Kontrolujemy sytuację finansową gminy, która zapewnia jej płynność w gospodarce budżetowej, co potwierdzają pozytywne opinie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach w sprawie możliwości sfinansowania deficytu gminy w omawianym roku. W praktyce oznacza to, że jesteśmy w stanie spłacić to zadłużenie i nasz samorząd pod względem finansowym jest pewną jednostką – dodaje Skarbnik.
Najlepszym dowodem na stabilność finansów jest fakt, że dalej gmina może mieć ambitne plany i realizować inwestycje, które wpłyną na poprawę życia mieszkańców.
– W naszych planach jest budowa Ośrodka Zdrowia w Wolicy, powstawanie nowych terenów inwestycyjnych, dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, modernizacje dróg
i oświetlenia. Najbliższe plany to także zagospodarowanie budynków po byłym SKR na Dom Seniora i Bibliotekę w Chęcinach wraz z utworzeniem Parku Miejskiego oraz zagospodarowanie zbiornika wodnego w Lipowicy. To nie jest tylko lista życzeń, ale rzeczywistość. Na większość tych zadań mamy już pozyskane środki unijne. Decyzja o skorzystaniu z określonego zewnętrznego źródła finansowania zawsze jest poparta wnikliwą analizą ekonomiczną i zawsze wynika z wielu rozmów
z mieszkańcami o ich potrzebach – stwierdza Burmistrz, Robert Jaworski.
Długofalowe planowanie, cierpliwość i znajomość programów finansowych gwarantują stabilność finansową gminie
Odnosząc się do początku artykułu śmiało możemy stwierdzić, że zrealizowane inwestycje nie tylko zwiększyły potencjał i atrakcyjność naszej gminy, ale przede wszystkim wzmocniły jej dalszy rozwój gospodarczy. Rozwijające się prężnie budownictwo mieszkaniowe, zainteresowanie naszymi terenami dużych inwestorów i wzrost podmiotów gospodarczych świadczą o dynamice rozwoju gminy.
Długofalowe planowanie, doświadczenie i znajomość zewnętrznych programów finansowych pozwala na realizację poszczególnych inwestycji w możliwie najkorzystniejszych momentach, czego najlepszym przykładem jest wybudowanie hali, której dziś powstanie nie byłoby możliwe ani za takie pieniądze, ani z zewnętrznym dofinansowaniem, którego dziś by nie było, bo nie na to obecnie przeznaczane są środki unijne. Największym sukcesem jednak, dzięki cierpliwości i umiejętnemu planowaniu, jest budowa przedszkola i żłobka, gdzie gmina do budowy żłobka dołoży zaledwie 3% wkładu z własnego budżetu. To pokazuje, że nie zawsze udaje się zrealizować wszystko na raz, tak aby wszędzie jednocześnie powstały drogi, kanalizacja i obiekty użyteczności publicznej, ale planowanie i znajomość programów finansowych pozwala na realizację inwestycji w najdogodniejszym dla budżetu gminy momencie.
Każdy człowiek dobrze wie, że żeby coś osiągnąć najpierw trzeba zainwestować, a potem patrzeć na osiągnięte cele, którymi przede wszystkim są stabilny, zrównoważony rozwój gminy i godne życie naszych mieszkańców.
