zdjecie: pixabay
– Wspierajmy i twórzmy bezpieczną atmosferę, która pozwoli budować pewność siebie u dziecka – mówi Edyta Witasik, psycholog z Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Piekoszowie.
Agata Lisowska: Czym jest nieśmiałość dziecka i skąd się bierze?
Edyta Witasik: Nieśmiałość jest różnie określana i definiowana. Zgodnie z jedną z definicji to stan psychiczny, który pojawia się w sytuacji, gdy jesteśmy oceniani przez innych lub wyobrażamy to sobie. U dzieci ujawnia się w sytuacjach kontaktu społecznego, gdy dziecko ma wykonać pewne czynności w obecności innych ludzi. Objawia się niepewnością, niepokojem, zawstydzeniem. Nieśmiałość możemy również rozumieć jako lękliwość społeczną, lęk przed odrzuceniem, niepewność siebie i swoich działań w nawiązywaniu kontaktów międzyludzkich, trudności w funkcjonowaniu w grupie.
Jakie są zagrożenia i problemy wynikające z nieśmiałości u dzieci?
E.W.: Dzieci nieśmiałe przyjmują postawy oparte na negatywnym myśleniu o sobie lub innych. Towarzyszy im strach przed ujemną oceną. Mają tendencje do zamartwiania się. Często obwiniają się za niepowodzenia w kontaktach z innymi. Brak im pewności siebie i mają poczucie własnej słabości. Nie potrafią właściwie oceniać sytuacji, przez co obawiają się naturalnych zdarzeń i ich konsekwencji. W zakresie emocji dziecku nieśmiałemu towarzyszy wstydliwość i zażenowanie. Dotyczy to zarówno kontaktów z dorosłymi, jak i rówieśnikami. Częsty smutek i lęk odbiera dziecku radość życia i chęć do działania. Może to prowadzić nawet do depresji. Nie umiejąc nawiązywać relacji z innymi, dziecko skazuje się na samotność. Występują również objawy fizjologiczne: przyspieszone bicie serca, czerwienienie się, suchość w ustach, pocenie się, drżenie rąk lub innych części ciała, zawroty głowy, nudności, bóle brzucha.
Czy ma ona wpływ na naukę?
E.W.: Nieśmiałość ma wpływ na wszystko, a szkoła odgrywa dużą rolę w życiu dziecka. Uczeń nieśmiały jest bierny na lekcji, unika sytuacji wymagających od niego jakiejkolwiek aktywności. Mówi cicho, często się jąka. Nie pokazuje swojego potencjału i swoich umiejętności. Emocje go blokują. Dlatego ma problemy z włączeniem się w działania grupy, chociaż chciałby w nich uczestniczyć. Będzie milczeć, nawet wtedy, gdy ktoś do niego mówi. Nie rozpoczyna rozmowy, nawet gdy ma coś ważnego do powiedzenia i chce to powiedzieć. Nie ma przyjaciół lub ma bardzo wąskie grono. Warto pamiętać, że nie są to działania celowe, tylko niemożność przezwyciężenia towarzyszącego dziecku lęku w kontaktach z innymi.
Jak pomóc dziecku z nieśmiałością?
E.W.: Najtrudniejszym problemem w pokonaniu nieśmiałości jest to, że większość jej jest kontrolowana przez układ nerwowy, a tylko w niewielkim stopniu przez świadomość. Dlatego trudno jest zmienić coś, o czym nawet nie wiemy, że robimy. Najważniejsze to stworzyć dziecku atmosferę bezpieczeństwa i akceptacji poprzez zrozumienie jego problemów. Jeśli dziecku towarzyszy lęk związany z kontaktami z innymi, nie zmuszajmy go do tych relacji na siłę. Nieśmiałe dziecko potrzebuje dużo wsparcia, a nie ośmieszania czy zawstydzania. Nie wytykajmy dziecku jego nieśmiałości. To my, rodzice, jako pierwsi wpływamy na jego samoocenę i poczucie własnej wartości Nie powinniśmy też obawiać się nieśmiałości swojego dziecka. To nie jest nieuleczalna choroba tylko coś, co utrudnia mu życie. Nie oznacza to, że nieśmiałe dziecko należy pozostawić samemu sobie. Możemy mu pomóc w stawianiu czoła światu, wspierając, podbudowując i ucząc nowych umiejętności.
Dziękuję za rozmowę.
