Wodór to paliwo przyszłości, które w całości może wyeliminować emisję CO2 i gazów cieplarnianych. I to właśnie zielony wodór – najpierw na własne potrzeby, a potem na masową skalę – chcą produkować Świętokrzyskie Kopalnie Surowców Mineralnych. W tym celu właśnie powołano do życia pierwszy Świętokrzyski Klaster Wodorowy im. Braci Łaszczyńskich. Miasto i Gmina Morawica stała się jednym z jego 26 członków.

25 listopada to data, która bez wątpienia na stałe zapisze się w historii całego województwa. To właśnie tego dnia, w należącej do Świętokrzyskich Kopalni Surowców Mineralnych Kopalni Jaźwica w gminie Chęciny,powołano do życia Świętokrzyski Klaster Wodorowy im. Braci Łaszczyńskich, który ma wspierać Świętokrzyskie Kopalnie Surowców Mineralnych w produkcji wodoru. – To w pełni ekologiczne paliwo przyszłości, które wyeliminuje emisję CO2 – mówi Szczepan Ruman, prezes zarządu Świętokrzyskich Kopalni Surowców Mineralnych, inicjator powstania Świętokrzyskiego Klastra Wodorowego. – Wspólnie z naszymi partnerami z klastra badawczo-rozwojowego chcemy stworzyć cały ekosystem, którym będą zeroemisyjne źródła energii, produkcja zielonego wodoru i wykorzystanie go jako ekologicznego paliwa początkowo na potrzeby kopalni, a w późniejszym etapie również chociażby w transporcie publicznym – zapowiada prezes Szczepan Ruman. – Do roku 2023, w etapie pilotażowym, planujemy uruchomić na kopalni pierwszy elektrolizer, który będzie produkował zielony wodór z zeroemisyjnych źródeł energii, również z wykorzystaniem wody pochodzącej z naszej kopalni. W oparciu o ten zielony wodór będą funkcjonowały nasze pierwsze maszyny górnicze. W drugim etapie planujemy do roku 2025 uruchomić większą instalację do produkcji wodoru i mamy nadzieję, że już wtedy będzie on wykorzystywany nie tylko do maszyn górniczych, ale również do transportu, a być może nawet do transportu publicznego w Kielcach. Docelowo do roku 2030 planujemy uruchomienie dużych mocy produkcyjnych zielonego wodoru. Szacujemy, że dzięki stworzeniu zeroemisyjnych źródeł energii zdolnych do produkcji 4 TWH energii rocznie i elektrolizerom o mocy 250 MW wyprodukujemy 50 tysięcy ton zielonego wodoru,który byłby w stanie zastąpić obecnie zużywane 150 milionów litrów oleju napędowego, co przełoży się na ograniczenie 400 tysięcy ton emisji CO2 rocznie – poinformował prezes Szczepan Ruman.

Deklarację w sprawie powołania Świętokrzyskiego Klastra Wodorowego im. Braci Łaszczyńskich podpisało 26 sygnatariuszy, wśród których znaleźli się przedstawiciele sektora nauki i gospodarki oraz sektora publicznego, w tym parlamentarzyści i samorządowcy wielu szczebli. – Województwo świętokrzyskie staje się dziś jednym z liderów zmian transformacji energetycznej. Powołanie klastra stanowi duży potencjał gospodarczy dla regionu. Produkcja wodoru przyczyni się do zmniejszenia emisji CO2, a co za tym idzie do poprawy jakości powietrza – zaznaczył Bartłomiej Orzeł – pełnomocnik premiera ds. programu „Czyste Powietrze”, który wziął udział w uroczystym podpisaniu deklaracji wspólnie z Członkiem Rady Doradców Politycznych Premiera posłem Krzysztofem Lipcem, wojewodą świętokrzyskim Zbigniewem Koniuszem, marszałkiem Andrzejem Bętkowskim, a także z przedstawicielami władz samorządowych, wśród których znaleźli się: burmistrz Miasta i Gminy Morawica Marian Buras, burmistrz Gminy i Miasta Chęciny Robert Jaworski, burmistrz Miasta i Gminy Daleszyce Dariusz Meresiński, burmistrz Miasta i Gminy Łagów Paweł Marwicki oraz wójt gminy Miedziana Góra Damian Sławski i przedstawiciele Miasta Kielce. W uroczystym podpisaniu dokumentu wziął udział również prezes Agencji Rozwoju Przemysłu Cezariusz Lesisz oraz przedstawiciele wiodących polskich firm zaangażowanych w rozwój technologii wodorowych, w tym Columbus Energy, SBB Energy, AIUT, Bisek Asfalt i Inwex, a także przedstawiciele świata nauki, w tym głównych instytucji naukowych w województwie: Uniwersytetu Jana Kochanowskiego i Politechniki Świętokrzyskiej oraz przedstawiciele Instytutu Energetyki i Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Jak podkreśla burmistrz Marian Buras, to jest niezwykle ważny moment, jeśli chodzi o ochronę środowiska, ale również o gospodarkę. – Mamy tutaj dwa cele. Pierwszym jest oczywiście zielony wodór, który w pewien sposób uniezależni nas od importu źródeł energii kopalnianej. Drugim celem jest zmniejszenie, a właściwie zlikwidowanie emisji dwutlenku węgla – mówi burmistrz Marian Buras, członek Europejskiego Komitetu Regionów reprezentujący w Brukseli stronę samorządową. – Podczas każdej Sesji Plenarnej Komitetu Regionów w Brukseli poruszamy kwestię zielonego wodoru. Jest to zatem przyszłość nie tylko na poziomie naszym lokalnym, ale w zasadzie na całym świecie. Cieszę się, że gmina Morawica jest członkiem Świętokrzyskiego Klastra Wodorowego i z tego miejsca chcę podziękować prezesowi zarządu Świętokrzyskich Kopalni Surowców Mineralnych za podjęcie inicjatywy, która w przyszłości wpłynie na jakość życia mieszkańców. Działania te doskonale wpisują się w założenia „Europejskiego zielonego ładu”, który zakłada redukcję emisji dwutlenku węgla do pewnych określonych wskaźników. Pamiętajmy jednak, że oprócz emisji dwutlenku węgla naszą bolączką na poziomie lokalnym jest również tak zwana niska emisja. To jest niezwykle duży problem. Musimy sobie zdawać sprawę z tego, żewychodzące z kominów dymy to pył i trujące mikrocząsteczki, które przenikają do naszych organizmów i do organizmów naszych dzieci. W okresie jesienno zimowymniestety trujemy się wzajemnie. Szacuje się, że z powodu zanieczyszczenia powietrza, z powodu smogu, rocznie umiera w Polsce około 50 tysięcy ludzi, a kilkaset tysięcy ludzi choruje. Dlatego też trzeba szukać rozwiązań, aby poprawić jakość powietrza. Stąd uważam, że produkcja zielonego wodoru to doskonała inicjatywa, która przełoży się na poprawę jakości życia naszych mieszkańców. Być może za jakiś czas ten sposób energii rozpowszechni się na przykład na ogrzewanie domów, co byłoby marzeniem. Wtedy faktycznie udałoby się skutecznie zlikwidować niską emisję – mówi burmistrz Miasta i Gminy Morawica, Maria Buras.

Klaster został nazwany imieniem Braci Łaszczyńskich w celu docenienia i upamiętnienia wybitnych polskich przedsiębiorców, jakimi byli Stanisław i Bolesław Łaszczyńscy, którzy już ponad 100 lat temu zainaugurowali pierwszy proces elektrolizy na ziemi świętokrzyskiej. Na początku XX wieku prowadzili oni eksploatację rud miedzi w Miedziance k. Chęcin. W roku 1902 jako jedni z pierwszych na świecie wyprodukowali miedź i cynk w procesie elektrolizy.

Potomkowie Braci Łaszczyńskich skierowali do uczestników uroczystości list: „Jest nam niezmiernie miło, że nasi Dziadkowie Stanisław oraz Bolesław stają się patronami tej na wskroś nowoczesnej inwestycji technologicznej. Potrzeba dużo sił, ogromnego zaangażowania i przychylności tych, którzy będą finansować te działania, aby osiągnąć sukces. Jak obserwujemy, współdziałanie Waszych inicjatyw gospodarczych z władzami samorządowymi regionu świętokrzyskiego mogą być świetnym punktem startowym.” – napisali w liście Michał Łaszczyński i Anna Kulińska z domu Łaszczyńska.

Agnieszka Olech