Samorząd Województwa Świętokrzyskiego i Gmina Nowa Słupia wspólnie poprowadzą Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. Mieczysława Radwana w Nowej Słupi. Dziś w siedzibie Muzeum umowę o współprowadzeniu instytucji podpisali marszałek Renata Janik, członek Zarządu Województwa Anita Koniusz oraz burmistrz Nowej Słupi Andrzej Gąsior. W wydarzeniu uczestniczył także przewodniczący Sejmiku Andrzej Bętkowski. Muzeum to nie tylko skarbnica wiedzy o dawnych technologiach pozyskiwania żelaza, ale też fascynujące miejsce, które łączy historię z nowoczesnością, począwszy od autentycznych rekonstrukcji dawnych pieców, aż po trójwymiarowe projekcje filmów.
– Dla Samorządu Województwa Świętokrzyskiego to ogromny zaszczyt, że możemy być podmiotem współprowadzącym muzeum, które jest unikatowe na skalę nie tylko Polski, ale Europy. Wspierając tę instytucję, pielęgnujemy pamięć o historii hutnictwa i dbamy o zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu. Mam nadzieję, że Muzeum będzie się nadal rozwijało i będzie tu przybywało jeszcze więcej turystów – mówiła marszałek Renata Janik, która podziękowała profesorowi Szymonowi Orzechowskiemu z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego oraz burmistrzowi Nowej Słupi Andrzejowi Gąsiorowi za to, że podjęli inicjatywę tej współpracy.
– Samorząd Województwa przychylił się do propozycji pani marszałek i zgodził się na współprowadzenie Muzeum. To będzie pierwsza instytucja kultury, którą będziemy współprowadzić z samorządem lokalnym. Cieszę się, że mogę w tym uczestniczyć i jako przedstawiciel samorządu będę się starał, żeby to szczególne miejsce było odpowiednio doposażone i pięknie się rozwijało – zapewnił przewodniczący Sejmiku Andrzej Bętkowski.
Przypomnijmy, że radni Sejmiku 28 października 2024 na sesji Sejmiku – po rekomendacji marszałek Renaty Janik – podjęli uchwałę intencyjną w sprawie wyrażenia woli prowadzenia wraz z Miastem i Gminą Nowa Słupia, jako wspólnej instytucji kultury, Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. Mieczysława Radwana w Nowej Słupi. Pozwoliło to na podjęcie dalszych czynności zmierzających do uzgodnienia warunków umowy o współprowadzeniu instytucji, statutu muzeum, a także kwestii jej finansowania. 70 procent kosztów utrzymania instytucji przyjmie na siebie samorząd województwa (700 tys. zł w roku 2025), a 30 procent Miasto i Gmina Nowa Słupia (300 tys. zł w roku 2025).
Z wnioskiem o rozważenie możliwości współprowadzenia i współfinansowania placówki zwrócił się burmistrz Miasta i Gminy Nowa Słupia. Podjęcie działań w tym zakresie uzasadnił trudną sytuacją finansową gminy, na terenie której funkcjonują aż trzy instytucje kultury, gdzie jedynym organizatorem i dotującym jest lokalny samorząd. Muzeum do 2016 r. było oddziałem Muzeum Techniki NOT w Warszawie, ale problemy finansowe Naczelnej Organizacji Technicznej doprowadziły do pogorszenia stanu technicznego Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego. Dlatego też Nowa Słupia starała się o przejęcie obiektu i w 2016 r. przejęcie muzeum przez lokalny samorząd stało się faktem. Władze gminy przy wsparciu środków unijnych przeprowadziły gruntowną przebudowę starego obiektu i powstała nowoczesna, multimedialna placówka.
Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego ma ogromne znaczenie dla rozwoju kultury regionu, ale też promuje region w skali całego kraju. Organizowane cyklicznie imprezy plenerowe takie jak Dymarki w Nowej Słupi, Majówka w Starożytnej Osadzie, Antyczne Powitanie Lata czy inne wydarzenia, których współorganizatorem jest Samorząd Województwa Świętokrzyskiego, przyciągają rokrocznie tysiące uczestników z całego kraju i z zagranicy.
– Wspólne prowadzenie tej instytucji przez Urząd Miasta i Gminy Nowa Słupia oraz Samorząd Województwa Świętokrzyskiego zapewni lepsze warunki rozwoju, przyczyni się do podniesienia merytorycznego, organizacyjnego i finansowego potencjału muzeum – podkreśla członek Zarządu Województwa Anita Koniusz.
Grudzień 2021 – otwarcie Muzeum po modernizacji w ramach funduszy europejskich
Po przejęciu przez gminę Nowa Słupia w 2016 roku budynku Muzeum Starożytnego Hutnictwa, zaplanowana została całkowita przebudowa tej placówki muzealnej i dostosowanie jej do nowoczesnych form wizualizacji i ekspozycji. Zadanie było zrealizowano dzięki wsparciu środków unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014 – 2020. Wartość całkowita inwestycji, realizowanej przez gminę Nowa Słupia wyniosła 10,3 mln zł, a dofinansowanie UE – 7 mln zł. W wyniku realizacji prac budowlanych powiększony został budynek muzeum do powierzchni ok. 1200 m2. Muzeum ma teraz nowoczesne ogrzewanie, jest przystosowane do zwiedzania przez osoby z niepełnosprawnościami. W ramach projektu powstały nowe produkty turystyczne: ścieżka edukacyjna, przy zastosowaniu nowoczesnych technik, kino 3D, warsztaty archeologiczne, fontanna. Muzeum jest obiektem całorocznym.
Dzięki swojemu położeniu przy szlaku na Święty Krzyż, muzeum stanowi idealny punkt wypadowy dla każdego, kto chce odkrywać tajemnice Gór Świętokrzyskich. Odwiedzając tę placówkę, zwiedzający nie tylko krok po kroku zgłębiają tajniki starożytnego hutnictwa, ale również nawiązują kontakt z bogatą tradycją regionu, co czyni Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego im. Mieczysława Radwana w Nowej Słupi niezastąpionym elementem historyczno-kulturowego krajobrazu Polski.
W dzisiejszym wydarzeniu wzięli udział także: dyrektor Departamentu Edukacji, Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Janusz Knap, dyrektor Świętokrzyskiego Parku Narodowego Jan Reklewski, dyrektor Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi Włodzimierz Szczałuba, radni Gminy Nowa Słupia oraz mieszkańcy.
