Pani Marszałek, obserwowany w okresie ostatniego ćwierćwiecza proces starzenia się społeczeństwa, związany przede wszystkim z trendem wydłużającego się czasu trwania życia oraz problemem niskiej dzietności, jest przyczyną zmian zachodzących w strukturze demograficznej ludności. Wraz ze zwiększającą się liczbą osób starszych coraz istotniejsze staje się projektowanie polityki społecznej wobec tych osób oraz wdrożenie rozwiązań, które zapewnią im godną, bezpieczną i aktywną starość.
Renata Janik, Marszałek Województwa Świętokrzyskiego: Według prognoz demograficznych Głównego Urzędu Statystycznego, do 2060 roku w populacji województwa świętokrzyskiego nastąpi znaczny wzrost osób w wieku poprodukcyjnym. Jesteśmy jednym z czterech regionów, w których przewiduje się największy wzrost udziału osób w wieku 60+ w ogóle populacji. Uwzględniając te prognozy, należy podjąć działania mające na celu przygotowanie w pierwszej kolejności powiatu kieleckiego i miasta Kielce na zapewnienie świadczeń usług społecznych dla tej grupy odbiorców na dużą skalę. A to oznacza, że planując politykę społeczną musimy zapewnić rozwój usług społecznych i zdrowotnych dedykowanych dla osób starszych i niesamodzielnych oraz prowadzić profilaktykę w ramach usług aktywnej integracji i aktywizacji prozdrowotnej. Samorząd województwa zauważając te zjawiska, wychodzi im naprzeciw i nadaje polityce senioralnej wysoki priorytet.
O seniorach, ich potrzebach oraz przyszłości mówi się już od dłuższego czasu. Proszę powiedzieć, czym jest regionalna polityka senioralna i dlaczego jest tak ważna?
Renata Janik: Starość jest naturalnym etapem życia każdego człowieka. Nie powinna jednak kojarzyć się z chorobą, biernością czy odosobnieniem. Czas ten może być okresem niezwykłej aktywności, rozwijania swoich pasji i zainteresowań. Obserwuję zmianę podejścia do kwestii seniorów, ich potrzeb ale i możliwości, bowiem seniorzy są grupą społeczną, która stanowi duży potencjał wiedzy i doświadczenia, z których można czerpać. Należy mieć na uwadze, że już dzisiaj wdrażane rozwiązania i decyzje dotyczące osób starszych będą kapitałem, z którego my wszyscy w przyszłości skorzystamy. Rolą samorządu województwa jest aktywne pobudzanie idei współrządzenia sprawami lokalnymi przez wszystkie grupy społeczne, w tym także seniorów. Do aktywności tej należy wsparcie samorządów lokalnych w zakresie aktywizacji seniorów, poprawy ich stanu zdrowia, działań na rzecz profilaktyki społecznej i zdrowotnej. Na szczeblu samorządu województwa świętokrzyskiego odpowiedzialny za politykę senioralną jest Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, który wspiera oraz realizuje liczne działania na rzecz seniorów. Nie można pominąć ważnej roli Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego, który finansuje liczne projekty na rzecz seniorów, realizowane przez samorządy oraz organizacje pozarządowe.
Odnosząc się do roli Departamentu Wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego z wcześniejszych zapowiedzi wiem, iż realizowany jest duży strategiczny projekt dotyczący wsparcia seniorów.
Renata Janik: Tak, od kilku miesięcy realizujemy projekt pn. „Tworzenie lokalnych systemów wsparcia dla seniorów”, którego liderem jest Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego. Głównym celem projektu jest wsparcie 3,5 tysiąca seniorów w wieku 60+ z terenu miasta Kielce i 19 gmin powiatu kieleckiego, głównie osób niesamodzielnych, zależnych i z niepełnosprawnościami oraz osób wymagających aktywizacji i kompleksowego zdiagnozowania stanu zdrowia. Całkowita wartość projektu to ok. 63,5 mln zł, z czego 54 mln zł to dofinansowanie Unii Europejskiej.
Jak już Pani Marszałek wspomniała, seniorzy w województwie świętokrzyskim stanowią liczną i ważną grupę społeczną. Jaki cel ma zapewnić realizowany projekt?
Renata Janik: Projekt zakłada stworzenie systemu koordynacji świadczenia usług społecznych i zdrowotnych dla osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu z wykorzystaniem usług opiekuńczych i zdrowotnych. Chcemy wypracować sieć współpracy pomiędzy podmiotami świadczącymi takie usługi, jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami pozarządowymi i przedsiębiorcami, która będzie miała na celu zapewnienie w dostępności do jak największej liczby świadczeń dla społeczności lokalnej.
Na jakie wsparcie w projekcie może liczyć senior 60+?
Renata Janik: Zaplanowane w projekcie działania obejmują m.in. usługi zdrowotne, w tym specjalistyczne usługi opiekuńcze, pakiety rehabilitacyjne, pomoc terapeutyczną (światłoterapia, muzykoterapia, akupunktura czy ziołolecznictwo), a także opiekę psychologa. Realizowane są również usługi asystenckie dla osób starszych, w tym z niepełnosprawnościami i usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Zapewniona jest też opieka wytchnieniowa dla opiekuna seniora oraz rehabilitacja społeczna. Uczestnicy projektu mogą również liczyć na wsparcie w postaci usług fryzjera, kosmetyczki, taksówki dla seniora, złotej rączki oraz warsztaty z wykluczenia cyfrowego. Ponadto organizowane są edukacyjne spotkania integracyjne, połączone z działaniami prozdrowotnymi.
Czy ten projekt to duże wyzwanie dla Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej i samorządów, które przystąpiły do realizacji tego zadania ?
Renata Janik: Nadzorując obszar polityki społecznej, postawiłam na znaczącą poprawę aktywności w zakresie realizacji działań w tym obszarze. Nie ograniczamy się tylko do realizacji zadań ustawowych. Wzmacniamy, inicjujemy i kreujemy politykę społeczną w regionie. Jesteśmy otwarci na propozycje samorządów, które wzmacniają nasze działania i dostosowują je do potrzeb mieszkańców. Projekt zakłada szeroko rozumianą aktywizację osób starszych. Zapraszamy seniorów zrzeszonych w organizacjach pozarządowych, klubach seniora, Uniwersytetach III Wieku czy kołach gospodyń wiejskich na różnego rodzaju wydarzenia, których celem jest ich aktywizacja, integracja i edukacja. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej jest doskonale przygotowany do realizacji tego zadania. Samorządy również, ponieważ proces starzenia się naszego społeczeństwa jest zauważalny od kilku lat i wielokrotnie przy opracowywaniu dokumentów strategicznych województwa podnosiliśmy potrzebę wsparcia tej grupy społecznej. Tak więc nie boimy się wyzwań, ambitne zadania motywują nas do pracy. Mamy odpowiednio przygotowaną i doświadczoną kadrę.
Samorząd województwa wspiera również organizacje pozarządowe, czy w tym obszarze wspierane są działania adresowane do seniorów ?
Renata Janik: Współpraca z organizacjami pozarządowymi to kolejny element systemu wsparcia seniorów przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego. Corocznie zwiększamy kwotę przeznaczoną w ramach Programu Współpracy Województwa Świętokrzyskiego z Organizacjami Pozarządowymi. W bieżącym roku zabezpieczono na ten cel 6,6 mln zł, w tym na wsparcie w obszarze działań mających na celu poprawę sprawności fizycznej i intelektualnej ludzi starszych w różnych sferach życia przeznaczyliśmy blisko 500 tys. zł. O tym, jak olbrzymie jest zainteresowanie tą sferą działań przez organizacje pozarządowe, niech świadczy fakt, że Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w tym roku podpisał umowy na dofinansowanie zadań w zakresie poprawy jakości życia seniorów aż z 51 organizacjami. Należy również podkreślić, że coraz prężniej w naszym regionie funkcjonują Uniwersytety III Wieku zrzeszające osoby chcące się uczyć. Obecnie w województwie funkcjonuje 20 tego typu instytucji. Chciałbym przypomnieć, że po raz pierwszy we wrześniu 2022 roku odbyła się inauguracja roku akademickiego Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Wpisana została na stałe do kalendarza imprez regionalnych. Celem inauguracji jest integracja, a także impuls do dalszego rozwoju ruchu uniwersytetów III Wieku w naszym województwie. To okazja do wysłuchania interesujących wykładów oraz spotkań słuchaczy, przedstawicieli środowiska akademickiego, samorządowców a także działaczy społecznych.
Zarząd Województwa Świętokrzyskiego powołał Świętokrzyską Radę Seniorów, która jest organem o charakterze konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym działającym na rzecz wzmocnienia i rozwoju regionalnej polityki senioralnej.
Renata Janik: Tak, dostrzegając potrzeby oraz potencjał środowiska seniorów, przy Marszałku Województwa Świętokrzyskiego działa Świętokrzyska Rada Seniorów. Trzydzieści procent mieszkańców regionu stanowią osoby w wieku ponad sześćdziesięciu lat, dlatego tak ważne jest, aby podejmować różnego rodzaju inicjatywy, aktywizujące tę grupę społeczną. Świętokrzyska Rada Seniorów jest organem doradczym, pomagającym w podejmowaniu działań wychodzących naprzeciw potrzebom seniorów. Inicjuje działania na rzecz wzmocnienia i rozwoju regionalnej polityki senioralnej, dostarcza informacji na temat możliwości sposobów i form wspierania osób starszych. Chcemy, aby ta Rada wpłynęła realnie na kierunek polityki senioralnej, zaspokoiła, potrzeby i oczekiwania seniorów.
