Kultura lokalna z gminy Nowiny

W gminie Nowiny funkcjonują trzy zespoły ludowe: Bolechowiczanie, Kowalanki i Szewczanki oraz Chór Nowina i Gminno-Szkolna Orkiestra Dęta z Nowin. Każdy z nich ma za sobą wiele owocnych lat pracy, ogrom historii i pielęgnowania tradycji, a także przepiękny przykład reprezentowania gminy Nowiny na terenie całego kraju oraz poza jego granicami. 

 Zespół Obrzędowy Kowalanki

Zespół Obrzędowy Kowalanki powstał na bazie Koła Gospodyń Wiejskich Kowala, które swoją działalność prowadzi od 1964 roku. Kowalanki to tradycja. Kiedy prezentują się na licznych wydarzeniach kulturalnych wyróżniają się klimatem, autentycznością i specyficznym nastrojem. Członkinie zespołu są autorkami wielu pieśni, przyśpiewek, gawęd, wierszy i anegdot ludowych. Kierownikiem muzycznym zespołu jest pan Tomasz Korban. Ponadto na potrzeby występów Kowalanki opracowują własny program i scenariusz obrzędów przedstawiając dawne i niejednokrotnie zapomniane zwyczaje i obyczaje ludowe. Kierownikiem zespołu jest pani Jadwiga Brzoza, zaś menagerem Pani Wiesława Kulińska.

Koło Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” to tradycyjny zespół ludowy, który zrzesza grupę ludzi lubiących oraz ceniących folklor i sztukę ludową. Jego historia liczy prawie 60 lat(we Wrześniu). Przewodniczącą jest Pani Jadwiga Brzoza ma 87 lat od 40 lat pełni  tą funkcję.

Głównym celem KGW jest pielęgnowanie i przekazywanie następnym pokoleniom dawnych zwyczajów i obyczajów ziemi kieleckiej.

Liczna grupa utalentowanych członkiń sprawia, że Koło jest aktywne we wszystkich aspektach związanych z podtrzymywaniem tradycji polskiej wsi. Kowalanki mają duże osiągnięcia na polu artystycznym (śpiew, gawędziarstwo, rękodzieło) oraz kulinarnym. Chlubą KGW są przedstawienia przybliżające dawne zwyczaje i obyczaje ludowe, które z roku na rok przybierają coraz atrakcyjniejszą formę i porównywane są do przedstawień teatralnych.

Aby zaprezentować dawne i niejednokrotnie zapomniane zwyczaje i obyczaje ludowe, członkinie zespołu współtworzą autorskie programy i scenariusze. 

W celu łatwiejszego kontaktu z odbiorcą Koło zachowało tradycyjne stroje ludowe oraz posługuje się podczas występów rekwizytami z dawnych lat, które pomagają zrozumieć przekaz widowisk.

Od początku swego istnienia Koło Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” przykłada dużą wagę do prezentowanego repertuaru oraz pielęgnowania charakterystycznych cech odróżniających naszą kulturę od innych. Ta pieczołowitość oraz wielkie zaangażowanie członkiń Koła są doceniane w wielu konkursach i spotkaniach folklorystycznych.

Brak odpowiednich rekwizytów niezbędnych do wystawiania ciekawych przedstawień nie był przeszkodą dla aktywnych członkiń. Aby zapewnić wszystkie niezbędne rekwizyty „Koło Gospodyń Wiejskich KOWALANKI” samodzielnie pozyskało fundusze pomocowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 na zakup strojów ludowych oraz rekwizytów obrzędowych. Szeroka gama rekwizytów podniosła atrakcyjność wystawianych przedstawień oraz stała się bazą do stworzenia kolejnych spektakli pokazujących dawne zwyczaje i obyczaje wsi kieleckiej. Dzięki zakupionym przedmiotom „Kowalanki” wzięły udział w konkursie pn. Międzywojewódzki Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych, który zapoczątkował serię występów w prestiżowych miejscach, takich jak Teatr Polski w Warszawie. Komisja artystyczna sejmiku składająca się z folklorystów, reżyserów i teatrologów, każdorazowo oceniając KGW „Kowalanki”, podkreślała pomysłowość oraz wysoki, jak na amatorów, kunszt artystyczny. W 2011 r. Kowalanki otrzymały na Ogólnopolskim Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej w Tarnogrodzie Dyplom Honorowy za obrzęd „Pranie” (najwyższe wyróżnienie przyznawane 10-ciu najlepszym zespołom) i w nagrodę wystąpiły w Teatrze Polskim w Warszawie. W 2016 r. „Kowalanki” zaprezentowały w Tarnogrodzie obrzęd „Prządki” i jako jedyny zespół z województwa świętokrzyskiego dostały się do ścisłego finału. W 2018 r. KGW uczestniczyło
w Międzynarodowym Festiwalu Spółdzielczym Zespołów Artystycznych „Tęcza Polska”
w Polanicy Zdrój przedstawiając obrzęd „Pranie”.

Obrzęd „Wyzwoliny kosiarza” jest  cyklicznie pokazywany w Muzeum Wsi Kieleckiej.

W repertuarze Kowalanek znajdują się następujące obrzędy ludowe: „Czesanie lnu”, „Pranie”, „Prządki”,  „Pieczenie chleba”, „Kądziele”, „Sianokosy”, „Wyzwoliny kosiarza”.

Tradycje ludowe kultywowane przez Koło prezentowane są również poprzez tradycyjne potrawy kieleckie. Wysoki kunszt kulinarny oraz tradycyjne receptury przekazywane z pokolenia na pokolenie powodują, iż KGW jest doceniane i nagradzane przez najlepszych kucharzy w naszym kraju. Jedna z potraw „Kowalanek” stała się inspiracją do przygotowania programu kulinarnego, w którym znany prezenter kulinarny Marcin Budynek przygotował na żywo ciasto oraz farsz na „Kowalańskie Grycoki” – potrawę, która zajęła III miejsce w konkursie pn. „Świętokrzyska Potrawa Świąteczna”.

W 2018 r Koło wzięło udział w konkursie ogólnopolskim, pn. „Stwórz przepis do Biblii Potraw Polskich”, który odbył się w Łodzi, (potrawa była przygotowywana na żywo) i „Kowalanki” jako jedyne Koło z województwa świętokrzyskiego zakwalifikowały się do finału. W konkursie tym KGW „Kowalanki” otrzymały III miejsce za „Gomółki Świętokrzyskie”.

Aby utrwalić w naszej kulturze znaczenia chleba i pokazać mieszkańcom woj. świętokrzyskiego oraz turystom starodawny proces wypieku chleba, członkinie Koła kilka razy w roku pieką go w piecu chlebowym w Kowali. Chleb przygotowywany jest według tradycyjnej receptury,

„Koło Gospodyń Wiejskich KOWALANKI” bierze czynny udział w kultywowaniu tradycji powiatu kieleckiego zarówno na terenie naszego województwa, jak i na terenie całego kraju. Koło występowało m.in. w Warszawie, Bukowinie, Tarnogrodzie, Zebrzydowicach, Krasiczynie, Polanicy-Zdroju, Łodzi, Kielcach, Busku-Zdroju (Sanatorium Nida-Zdrój oraz Sanatorium „Włókniarz”), Skarżysku-Kamienna, Stąporkowie, Tokarni, Korczynie, Szklanej Hucie, Chmielniku, na Świętym Krzyżu w Brzezinach i innych.

Koło aktywnie uczestniczy zarówno w przeglądach i konkursach pieśni folklorystycznych i religijnych, jak również na festiwalach i sejmikach teatralnych.

Kowalnaki posiadają bogaty repertuar tradycyjnych pieśni i przyśpiewek śpiewanych gwarą. Członkinie zespołu tworzą również swoje autorskie utwory utrzymane w stylu i tematyce tradycyjnych pieśni ludowych.

Wiele utworów zapewniło Zespołowi czołowe miejsca w przeglądach i konkurach muzyki folklorystycznej. Repertuar muzyczny Kowalanek został utrwalony na płycie CD.

Członkinie KGW to osoby z zacięciem artystycznym, dlatego spotykają się i nawzajem uczą wybranych technik sztuki ludowej i rękodzieła. Kowalanki zajmują się odtwarzaniem dawnych i zanikających technik artystycznych oraz tworzą i testują własne rozwiązania i wzornictwo. Niektóre prace stanowią unikaty etnograficzne.

Wśród najczęściej wykonywanego rękodzieła przez Koło Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” należy wymienić:

• Kwiaty i bukiety z bibuły i krepiny – bibułkarstwo to nieodłączny element folkloru. Kwiaty z bibuły są obecne od zawsze. Początkowo stanowiły całoroczną dekorację domów, kościołów, cmentarzy, przydrożnych kapliczek, obrazów, wieńców dożynkowych, ale również specjalnych uroczystości (np. ludowe wesele, Wielkanoc). Każda gospodyni potrafiła robić kwiaty z bibuły i przekazywała nabyte umiejętności swoim dzieciom i wnukom. Kowalankom znanych jest bardzo wiele technik tworzenia kwiatów (zwijanie, rolowanie, skręcanie, itp.). Kowalanki przez wiele lat tworzyły też własne techniki, tak aby wykonywane kwiaty jak najlepiej odzwierciedlały naturalne. Dzięki temu członkinie Koła potrafią „wyczarować”
  z bibuły lub krepiny każdy kwiat. Najbardziej popularne i najchętniej wykonywane przez Kowalanki to: róże, malwy, maki, kaczeńce, piwonie, mlecze, fiołki, tulipany, słoneczniki, stokrotki, żonkile i inne.
• Wycinanki z papieru – do tworzenia wycinanek Kowalanki stosują różne rodzaje symetrii oraz łączenie i rytmiczne powtarzanie motywów w układach poziomych lub pionowych. Najczęściej członkinie wycinają śnieżynki i serwetki do wielkanocnych koszyczków.
• Bukiety z suszek i traw – przygotowanie bukietów z suszek i traw zaczyna się już na wiosnę. To wtedy Kowalanki wysiewają specjalne nasiona, z których później wyrosną przepiękne kwiaty i trawy. Następnie członkinie wykonują autorskie bukiety i dekoracje
  z zasuszonych roślin. Wykonane kompozycje florystyczne zdobią pomieszczenia oraz są wykorzystywane do wieńców dożynkowych.
• Pisanki – zwyczaj zdobienia jajek wielkanocnych przekazywany jest w Kowali
  z pokolenia na pokolenie. Kowalanki wykorzystują do zdobienia jajek technikę sznurkową, drapaną, a także ręcznie oklejają i malują jajka.
• Wieńce dożynkowe – proces powstawania wieńców zaczyna się wczesnym latam, kiedy to Kowalanki zbierają najbardziej dorodne źdźbła zbóż i traw, które później wykorzystują do wicia wieńców. Każdego roku powstaje projekt wieńca, który później systematycznie jest tworzony przez członkinie. Dzięki temu w okresie żniw Kowalankom zostaje ostatni etap wicia wieńców, czyli przyozdabianie kwiatami i owocami natury. Pomysłowość na tworzenie wieńców, dochowanie tradycji w tworzeniu wieńców oraz systematyczna praca na rzecz dzieła dożynkowego owocuje nie tylko satysfakcją autorek, ale również zyskuje uznanie jury oceniającego prace zgłaszane do konkursów dożynkowych.
• Lalki gałgankowe – z uwagi na brak zabawek w dawnych czasach, gospodynie ludowe same przygotowywały lalki dla swoich dzieci. Lalki szyte były ze skrawków materiałów, sznurków i resztek wełny. Zwyczaj ten został odnowiony przez obecne członkinie Zespołu. Aby zachować tą tradycję Kowalanki szyją i organizują pokazy lalek, a także uczą dzieci na warsztatach jak dawnej wykonywano lalki gałgankowe.
• Koszyczki na mydełku – to nowa technika wprowadzona do Zespołu przez obecne członkinie. Do stworzenia koszyczków Kowalnaki wykorzystują mydełka, szpilki oraz tradycyjne materiały takie jak: lniany sznurek, własnoręcznie wykonane miniaturowe kwiatuszki z bibuły. Kompozycje koszyczkowe oprócz walorów artystycznych mają również walory zapachowe.
• Dekoracje Bożonarodzeniowe – Kowalanki wykonują przeróżne ozdoby Bożonarodzeniowe ze słomy, papieru, bibuły, krepiny i waty. Najczęściej wykonywane i doceniane za tradycyjne walory są: łańcuchy ze słomy i cienkiej bibułki, jeżyki, szyszki, aniołki, pawie oczka, bombki z różnokolorowej bibułki. Kowalnaki dekorują całe choinki, które zdobione są tylko i wyłącznie tradycyjnymi i ręcznie wykonanymi ozdobami. Niektóre z nich można zobaczyć na Świętym Krzyżu , Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach.
• Dekoracje Wielkanocne – wśród tradycyjnych dekoracji wielkanocnych wykonywanych przez Kowalanki dominują palmy wielkanocne, pisanki, koszyczki z bibuły, serwetki do koszyczków.

Kowalanki mają świadomość zanikania kultury ludowej w społeczeństwie. Wiedzą, że dla zachowania tradycji naszego regionu niezbędne jest przekazywanie wiedzy poprzez naukę młodego pokolenia. W tym celu członkinie Koła systematycznie prowadzą szkolenia i warsztaty dla dzieci i młodzieży na temat kultury i sztuki regionu świętokrzyskiego. Warsztaty z rękodzieła ludowego przeznaczone są przede wszystkim dla dzieci z przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjum. Na zajęciach dzieci poznają tajniki wykonywania ozdób bożonarodzeniowych i wielkanocnych. Starsze dzieci uczą się tworzyć trudniejsze kompozycje, takie jak bukiety z bibuły, lalki gałgankowe czy wieńce dożynkowe. Dzięki temu tradycja i zwyczaje ludowe zostają zakiełkowane w następnym pokoleniu.

Koło Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” nawiązało współpracę z wieloma szkołami i ośrodkami kształcącymi dzieci niepełnosprawne i upośledzone. Warsztaty z rękodzieła ludowego przybierają specjalnie dla tych dzieci kształt terapii zajęciowej. Nie ważne są wtedy efekty wykonanej pracy, lecz sama zabawa, oderwanie się od problemów zdrowotnych i aktywne uczestnictwo w zajęciach grupowych.

Koło Gospodyń Wiejskich Kowalanki utworzyło w Kowali Regionalną Izbę Pamięci, w której można zapoznać się nie tylko z historią naszego regionu, ale również poznać receptury na tradycyjne kieleckie potrawy oraz nauczyć się wykonywania ludowych ozdób z naturalnych materiałów, takich jak słoma, kwiaty, papier czy bibuła. W Regionalnej Izbie Pamięci można zobaczyć wieńce dożynkowe, które zostały własnoręcznie wykonane przez członkinie Koła.

Regionalna Izba Pamięci w Kowali stała się miejscem przeprowadzania warsztatów dla dzieci i młodzieży z zakresu rękodzieła i kultury ludowej. To tu m.in. członkinie Koła spotykają się z dziećmi z kieleckich przedszkoli i szkół oraz podopiecznymi domów dziecka, by uczyć krok po kroku wykonywania kwiatków, bombek, lalek gałgankowych.

Regionalna Izba Pamięci pozwala również na przeprowadzanie warsztatów kulinarnych, w których brali udział np. uczniowie kieleckiej szkoły gastronomicznej. 

 Warto podkreślić, iż działalność społeczna KGW „Kowalanki” to nie tylko występy artystyczne na festiwalach, przeglądach czy konkursach. Wysokie zaangażowanie oraz wielkie serca członkiń sprawiają, że Koło wielokrotnie w każdym roku występuje charytatywnie w Domach Pomocy Społecznej w Kielcach przy ul. Jagiellońskiej i ul. Tarnowskiej, aktywnie zbiera pieniądze w ramach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy czy bezinteresownie zaprasza dzieci z Domów Dziecka na lekcje tradycji ludowej. Dzięki temu wszystkie te osoby mogą choć na chwilę oderwać się od trosk i zmartwień życia codziennego. Starsze osoby mogą podczas występów powrócić do swojej przeszłości, powspominać cudowne lata młodości. Z kolei dzieci i młodzież uczestniczą w żywej lekcji historii tradycji. Młodzi uczestnicy poznają korzenie swoich przodków.

Koło Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” postępuje z duchem czasu i korzysta z nowych rozwiązań technologicznych promujących kulturę ludową. Członkinie udzielają wywiadów o tematyce folklorystycznej i tradycjach ludowych dla prasy, radia oraz telewizji.

 Od 2015 r. Koło posiada własną stronę internetową, na której zamieszcza najważniejsze informacje dokumentujące działalność KGW „Kowalanki”:

https://kowalanki.wordpress.com/

Od 2019 roku Koło Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” posiada konto na Facebooku:

www.facebook.com/pages/category/cCommunity-Organization/KGW-Kowalanki-116072643129152/

Innowacyjność Koła przejawia się nie tylko poprzez korzystanie z nowoczesnych techologii
i sposobów promocji. „Kowalanki” jako pierwsze KGW postawiły na nowoczesne zarządzenie tradycyjnym zespołem ludowym i w związku z tym, wyłoniły spośród swoich członkiń Managera Koła. Jego zadaniem jest planowanie, organizowanie oraz koordynowanie występów, spotkań i innych przedsięwzięć KGW Kowalanki.

 Wieloletnia współpraca z  p. Piotrem Piestrzyńskim – przyczyniła się do opracowania przez p. Piotra monografii zespołu pt. „W wielkim kręgu życia. Monografia Koła Gospodyń Wiejskich w Kowali i Zespołu Obrzędowego „Kowalanki”.

 Publikacja stanowi nie tylko element promocji Koła i kultury ludowej, ale przede wszystkim jest swego rodzaju pomnikiem, który dokumentuje 50-letnią historię i twórczość KGW „Kowalanki”. Okrągła rocznica była dla Koła momentem refleksji i podsumowania dotychczasowej działalności. Na przestrzeni tego okresu KGW Kowalanki wielokrotnie zajmowały czołowe miejsca na festiwalach folklorystycznych, w przeglądach pieśni, konkursach, itp. Liczne nagrody zostały przyznane Kowalankom w kategorii gawędziarstwa, przygotowywania potraw regionalnych, wicia wieńców dożynkowych czy tworzenia rękodzieła ludowego. Lista nagród i wyróżnień jest bardzo długa, jednak to nie jest najważniejsze dokonanie „Kowalanek”. Największą zasługą KGW „Kowalanki” jest konsekwentne ocalanie kultury ludowej od zapomnienia. Ten cel przyświeca „Kowalankom” każdego dnia. To zwykłe kobiety, mieszkanki pod  kieleckiej wsi troszczą się o to by dzieci, młodzież, ale również starsi mogli poznać tradycyjne stroje ludowe, piękne przyśpiewki, zanikającą gwarę, prześliczne kwiaty bibułkowe. To nasze gospodynie starają się, aby tradycyjne, zdrowe i przede wszystkim smaczne potrawy powróciły na nasze stoły. Ten cel osiągają przez promocję, tą tradycyjną – na festiwalach, kiermaszach, i tą nowoczesną – poprzez strony internetowe, za pośrednictwem radia i telewizji. Członkinie Koła już dziś myślą o tym, aby tradycja regionu świętokrzyskiego przetrwała znacznie dłużej. Dlatego nagrały płytę CD z najpiękniejszymi utworami Kowalanek oraz płyty DVD z obrzędami „Pranie w rzece”, „Prządki”, „Sianokosy”. Filmy z nagraniami można zobaczyć w internecie na następujących  stronach:                              http://www.dailymotion.com/video/x4md0qx_przadki-w-kowali_school

KGW „Kowalanki” postanowiły nagrać film dokumentalny pt. „W kole życia”, którego scenarzystą i reżyserem jest absolwent Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi .

Jego nowatorskie podejście i wysoki kunszt reżyserski sprawiły, iż film o tematyce folklorystycznej jest ciekawy, barwny i godny polecenia osobom w różnym wieku.

Koło Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” to grupa aktywnych osób obdarzonych wielkimi talentami. Każda z członkiń udziela się w taki sposób, aby zaprezentować swoje najmocniejsze strony. Jedne pięknie śpiewają gwarą, inne potrafią w naturalny sposób mówić kielecką gwarą, jeszcze inne spełniają się pisząc wiersze, scenariusze. Nie brak tu mistrzyń kuchni, których potrawy zachwycają smakiem ani artystek wrażliwych na piękno sztuki ludowej, które wyczarowują cuda z bibuły i krepiny. Wszystkie te osoby tworzą całość, która pozwala na pokazanie przepięknych przedstawień prezentujących zwyczaje i obyczaje ludowe, na przygotowanie wyśmienitych, tradycyjnych potraw, na stworzenie przepięknego rękodzieła ludowego.

Wybitne osiągnięcia w wielu kategoriach oraz szeroka promocja kultury ludowej na terenie Polski pokazuje wyjątkowość Koła Gospodyń Wiejskich „Kowalanki”.    

Zespół Ludowy Bolechowiczanie

Zespół Ludowy Bolechowiczanie powstał na bazie KGW Bolechowiczanie założonego 2 marca 1973 r.

Data założenia zespołu – 11 czerwca 2000 r. Obecnie zespół liczy 16 osób. Dzięki determinacji i zaangażowaniu jego członków, zespół nieustannie pnie się w górę. Występuje w licznych konkursach, festiwalach, przeglądach, koncertach, bierze czynny udział we wszelkich wydarzeniach kulturalnych (festyny, warsztaty kulinarne, kiermasze, jarmarki, oprawy uroczystości kościelnych) na terenie gminy Nowiny, powiatu, województwa, kraju, a nawet za granicą (Bratysława, Ukraina, Wiedeń).

Zespół Bolechowiczanie wielokrotnie brał udział w dożynkach gminnych, gdzie czterokrotnie zdobywał I miejsce za najpiękniejszy wieniec dożynkowy. Również podczas Dożynek Powiatowych – w 2005 roku, zespół zdobył I miejsce. Nie sposób nie wspomnieć o reprezentowaniu województwa świętokrzyskiego  na dożynkach w Żylinie (Słowacja).

Zespół niezwykle chętnie, twórczo i aktywnie współpracuje z przedszkolami, domami pomocy społecznej, sanatoriami, placówkami oświatowymi, fundacjami, czy domami kultury. Najczęściej jednak można ich spotkać w Muzeum Wsi Kieleckiej, Dworku Laszczyków, gdzie swoją obecnością uświetniają wiele wydarzeń, uroczystości i imprez. Zespół Bolechowiczanie, z powodzeniem, stara się „ocalić do zapomnienia” muzykę, śpiew, tradycję i kulinaria regionu.

 Poza śpiewaniem i gotowaniem członkowie zespołu wykonują piękne ozdoby z krepiny, kwiaty, rękodzieło artystyczne.

 Formy pracy zespołu są bardzo zróżnicowane w zależności od potrzeb i okoliczności. Bolechowiczanie, poza tym, że śpiewają, słyną również z doskonałych umiejętności kulinarnych. Zespół zdobył m.in.: wyróżnienie podczas Święta Pieroga w Bobrzy. Zespół Bolechowiczanie, bierze czynny udział we wszystkich konkursach kulinarnych, organizowanych podczas imprez folklorystycznych w Parku Etnograficznym w Tokarni – Jarmarki Agroturystyczne, tematyczne konkursy towarzyszące świętokrzyskim Festiwalom Smaków.

Zespół Bolechowiczanie opracował obrzęd pt. „Tradycyjny obrzęd pieczenia chleba” – przedstawiony w MWK w Tokarni w roku 2021 i 2022, a także w DK Piekoszów. Przedstawienie odbyło się również w siedzibie Zespołu dla licznej grupy przedszkolaków.

Celem zespołu jest kultywowanie tradycji regionu świętokrzyskiego poprzez śpiew, muzykę, stroje ludowe, gwarę, potrawy regionalne. Przekazuje młodszym pokoleniom dawne zwyczaje i obrzędy, ocalając od zapomnienia piękne tradycje.

W roku 2024 mijają 24 lata pięknej pracy Zespołu.

KGW Bolechowiczanie – 51 lat działalności.

Zespół Śpiewaczy Szewczanki

Zespół śpiewaczy Szewczanki powstał w sierpniu 2006 roku i działa przy Kole Gospodyń Wiejskich w Szewcach-Zawadzie. Opiekunem muzycznym zespołu jest pan Tomasz Korban, kierownikiem zaś pani Renata Bartkiewicz. Choć zespół istnieje dość krótko w swoim dorobku artystycznym ma wiele osiągnięć na tle kulturowym i artystycznym. „Szewczanki” promują nie tylko swoją miejscowość ale także powiat. Zespół swój dorobek artystyczny osiąga poprzez prezentacje swoich utworów na  przeglądach, konkursach i festiwalach. Szewczanki samodzielnie układają teksty pieśni patriotycznych, religijnych i okolicznościowych. Zaprezentowane utwory zdobywają uznanie na przeglądach powiatowych i wojewódzkich. Przyśpiewki tworzone przez „Szewczanki” wykonywane są gwarą, gdzie w dzisiejszych czasach jest to język zapomniany i mało używany.

Zespół Szewczanki słynie z przepięknych wieńcy dożynkowych oraz wyjątkowych zdolności kulinarnych, docenianych na wielu znaczących konkursach tematycznych.

Zespół aktywnie oraz chętnie angażuje się w przeróżne wydarzenia kulturalne organizowane na terenie gminy, powiatu oraz województwa.

Chór Nowina

Chór Nowina jest amatorskim chórem mieszanym w składzie 30 osób. Założycielką Chóru była pani Krystyna Janiec. Obecnie funkcję menagera pełni Pani Irena Kostrzewska.

Przewodniczącą chóru jest Pani Zofia Szmidt.

Do niedawna doborem repertuaru i opracowaniem muzycznym zajmuje się zawodowy dyrygent symfoniczny – Krzysztof Jończyk, który współpracuje z chórem od początku jego istnienia. Obecnie dyrygentem jest pan Henryk Panas. Repertuar chóru jest różnorodny i dostosowany do charakteru spotkań i uroczystości w których bierze udział. W repertuarze chóru znajdują się utwory o tematyce: sakralnej (kolędy, pieśni wielkopostne, maryjne, liturgiczne), patriotyczne, ludowe, rozrywkowe, a także arie z operetek znanych kompozytorów polskich i zagranicznych.

Chór „Nowina” na stałe wpisał się jako uczestnik wielu znaczących konkursów, przeglądów i festiwali na terenie województwa świętokrzyskiego gdzie zdobywał i zdobywa liczne nagrody i wyróżnienia. Poprzez swoje występy w różnych miejscowościach i regionach, jest od lat wizytówką gminy.

Obecnie próby Chóru odbywają się w nowym budynku GOK Perła w Nowinach. Do swojej dyspozycji chór ma salę koncertową oraz nieco bardziej kameralne pomieszczenie klubu seniora.

Gminno-Szkolna Orkiestra Dęta „Nowiny”

Powstała w 2004r. Pierwsze przesłuchania oraz nabór dzieci i młodzieży odbyły się w listopadzie 2003 roku. Z bardzo dużej grupy wyłoniono 65 osób wykazujących predyspozycje muzyczne. Najliczniejsze grono zakwalifikowanych do nauki dzieci wyłoniono ze szkół w Bolechowicach, Nowinach i Sitkówce. Z początkiem 2004 roku rozpoczęto naukę teorii muzyki. 24 stycznia wówczas Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Nowinach przekazał zakupione dla Orkiestry instrumenty i z tą datą rozpoczęła się nauka gry. Zajęcia odbywały się przy Zespole Szkół Ponadpodstawowych w Nowinach, gdzie próby odbywały się trzy razy w tygodniu. Pierwszy koncert Orkiestra zagrała w październiku 2004 z okazji dziesięciolecia działalności basenu „Perła” gdzie została bardzo ciepło przyjęta przez władze gminy i słuchaczy. Od 2005 roku regularnie bierze już udział w uroczystościach państwowych i kościelnych, a także daje koncerty w szkołach. Systematyczna praca od podstaw nad: techniką wykonania, doskonaleniem gry na  instrumentach, repertuarem – jego różnorodnością  i stopniem trudności do dziś owocuje uznaniem fachowców i aplauzem publiczności, czego dowodem jest ponad 300 koncertów w gminie, województwie, kraju i poza jego granicami.    

Lata 2008-2019 to szereg licznych konkursów, festiwali i przeglądów na szczeblu powiatu, województwa a także ogólnopolskich gdzie oceniana była bardzo wysoko i zajmowała czołowe lokaty. Orkiestra systematycznie wspiera akcje charytatywne grając na rzecz Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, Marszy Życia, na rzecz dzieci niepełnosprawnych, w Szpitalu Onkologicznym w Kielcach, domach pomocy społecznej itp. Na stałe wpisała się do kalendarza imprez patriotycznych, kościelnych, wojskowych, strażackich nie tylko gminy Nowiny, ale całego województwa świętokrzyskiego. Nawiązała także współpracę z Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach.  

Pomimo dużej rotacji osobowej Orkiestra utrzymuje wysoki poziom muzyczny. Dziś ten liczący kilkudziesięciu instrumentalistów młodzieżowy zespół kierowany przez dyrygenta, kapelmistrza i nauczyciela – Wojciecha Materka, należy do najciekawszych i najprężniej działających młodych zespołów orkiestrowych nie tylko gminy Nowiny, ale i całego województwa świętokrzyskiego.  

Aktualnie próby orkiestry odbywają się w przestronnej sali muzycznej znajdującej się na pierwszym piętrze nowego budynku GOK Perła w Nowinach.