W lutym 1911 roku wojsko rosyjskie zakończyło budowę i oddało do użytku linię kolejową łącząca Kielce z Częstochową. Cztery lata później armia austro-węgierska wybudowała ponad trzy kilometry kolejki wąskotorowej, która połączyła kopalnię rudy miedzi w Miedziance ze stacją kolejową Rykoszyn usytuowaną przy kolei częstochowskiej. Uroczystego otwarcia kolejki dokonał przyszły Cesarz Monarchii Austro-Węgierskiej Karol I Habsburg.
Pracownicy kopalni w Miedziance . Foto ze zbiorów rodziny Łaszczyńskich
Specjalistyczne oddziały komunikacyjne wojsk zaborczych budowały linie kolejowe wąskotorowe i szerokotorowe głównie w celach militarnych, ale także gospodarczych. Miały one między innymi zapewnić możliwość wywożenia zasobów naturalnych eksploatowanych na zajętych terenach. W 1915 roku armia austro-węgierska wyparła wojska rosyjskie i zajęła kopalnię rudy miedzi w Miedziance, którą prowadzili bracia Bolesława i Stanisława Łaszczyńscy. Po przejęciu kopalni niezwłocznie uruchomili wydobycie i wybudowali ponad trzy kilometry przemysłowej kolejki wąskotorowej o rozstawie torów 600 mm, transportowano nią rudę miedzi do rampy przeładunkowej usytuowanej przy kolei częstochowskiej na stacji w Rykoszynie i dalej do Salzburga, gdzie kruszec poddawano rafinacji elektrolitycznej.
Wojsko rosyjskie dokonuje próby obciążeniowej odbudowanego w mostu na Wiernej Rzece ( Łososinie) 1914 rok. Foto z livejournal.com
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie od 1918 roku do 1945 roku kolejka była użytkowana przez prywatne podmioty gospodarcze: Towarzystwo Akcyjne „Zofia” , Kieleckie Marmury Spółka Akcyjna , Zakłady Przemysłowe „Sitkówka” Spółka Akcyjna , Kamieniołomy Rykoszyn i Bukówka Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością. W latach pięćdziesiątych dokonano nacjonalizacji przedsiębiorstw wydobywczych, utraciły one koncesje na wydobycie kopalin. Powstały państwowe Zakłady Przemysłu Wapienniczego w Miedziance, które przejęły eksploatację rudy miedzi i wapieni dewońskich ze złoży, „Góra Miedzianka”, „Góra Ołowianka”, „Góra Kozi Grzbiet” i „Górki Sowie” W
W Austriackim Archiwum Państwowym w Wiedniu ( Osterreichisches Staatsarchiv) i prywatnych zbiorach rodziny Łaszczyńskich zachowało się kilka zdjęć wykonanych w latach 1915 -1945. przedstawiających kolejkę w Miedziance. W 1915 roku kopalnię miedzi na Górze Miedzianka wizytował Arcyksiążę Karol Franciszek Józef Habsburg,który w latach 1914 – 1916 był dowódcą sztabowym na froncie pierwszej wojny światowej. Na jednej z fotografii utrwalono uroczysty przejazd arcyksięcia oddaną do użytku kolejką w otoczeniu asystujących mu oficerów armii austro-wegierskiej i zaproszonych gości.
Miedzianka 1915 rok, uroczysty przejazd kolejką arcyksięcia Karola Franciszka Józefa. Foto z Osterreichisches Staatsarchiv
Miedzianka 1915 rok wizyta arcyksięcia Karola Franciszka Józefa .Foto z Osterreichisches Staatsarchiv
Kolejka w Miedziance 1916 rok. Foto z Osterreichisches Staatsarchiv.
W dniu 21 listopada 1916 roku Karol Franciszek Józef został Cesarzem Austrii jako Karol I Habsburg, był też koronowany na Króla Węgier i Czech. Był ostatnim władcą Monarchii Austro-Węgierskiej. Po rozpadzie monarchii w 1919 roku, został zmuszony do opuszczenia Austrii. Okrętem floty brytyjskiej udał się na leżącą na Atlantyku portugalską wyspę Maderę tam zmarł 1 kwietnia 1922 roku i został pochowany. W dniu 3 października 2004 roku został błogosławionym kościoła katolickiego. Beatyfikował go Papież Jan Paweł II, była to ostatnia beatyfikacja przeprowadzona przez Jana Pawła II.
Kolejka w Miedziance. Foto ze zbiorów rodziny Łaszczyńskich
Kolejka, Miedzianka – Rykoszyn . Foto ze zbiorów rodziny Łaszczyńskich.
Kolejka w Miedziance, na pierwszym planie maszynista Stanisław Sornat. Fot. ze zbiorów rodziny Łaszczyńskich
Miedzianka, kolejka w kopalni „Ołowianka”., pierwszy z lewej maszynista Stanisław Sornat.
Foto ze zbiorów rodziny Łaszczyńskich.
Widok z góry Miedzianka A – linia kolejki wybudowanej przez Zakład „Sitkówka” S.A. w latach 1937-39,
B – linia kolejki „austriackiej” wybudowanej w 1915 roku. Foto Z. Rubinowski, lata 70 XX wieku.
W latach 1937-1939 Zakłady Przemysłowe „Sitkówka” Spółka Akcyjna wybudowały drugą linię kolejki wąskotorowej, połączyła ona kopalnię wapienia „Ołowianka” z rampą przeładunkową przy stacji kolejowej Rykoszyn. Kolejka obsługiwana była w początkowej fazie przez zaprzęgi konne wynajmowane od miejscowych gospodarzy którzy uzyskiwali z tego tytułu dość duże dochody w późniejszym okresie sprowadzono parowozy i lokomotywki spalinowe. Zakład „Sitkówka” S.A. w 1933 roku wydzierżawił kopalnię od właściciela terenu gromady wsi Miedzianka. Linia tej kolejki została zdemontowana w latach 60 XX wieku, pozostał po niej nasyp kolejowy prowadzący od starej kopalni do wsi Bławatków, który obecnie służy jako ciąg pieszo-rowerowy.
Użytkowana w kamieniołomach w Miedziance lokomotywa typu Borsig i wagony tzw. koleby
Lokomotywka spalinowa WLs40
Lasek brzozowy w miejscu kolejki „austriackiej”, Kozi Grzbiet – Zajączków.
W drugiej połowie lat pięćdziesiątych Zakład Przemysłu Wapienniczego w Miedziance wprowadził do użytku wąskotorową lokomotywkę spalinową typu WLs40 nr fabryczny 533 wyprodukowaną w 1956 roku przez Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego w Poznaniu. Pracowała ona w pierwszej połowie lat 70 XX wieku kiedy to zdemontowano kolejkę „austriacką” .
