6 lipca, na terenie Klasztoru Ojców Franciszkanów w Chęcinach, miały miejsce obchody 20-lecia istnienia Ośrodka Rehabilitacyjnego dla Uzależnionych od Substancji Psychoaktywnych „San Damiano” w Chęcinach. Ośrodek jest miejscem, które od dwóch dekad oferuje terapię i wsparcie dla osób uzależnionych, stając się ważnym punktem na mapie niesienia pomocy nie tylko w regionie, ale i kraju.
Główne uroczystości
Obchody rozpoczęły się od uroczystej Mszy Świętej, która zgromadziła licznych uczestników, w tym m.in. pacjentów, pracowników ośrodka, przedstawicieli instytucji współpracujących z ośrodkiem, mieszkańców Chęcin oraz przedstawicieli władz lokalnych. Mszę Świętą koncelebrowali m.in. gwardian Klasztoru Ojców Franciszkanów w Chęcinach o. Sylwester Miecznik oraz dziekan dekanatu chęcińskiego ks. Jan Kukowski. Podczas homilii wielokrotnie podkreślano znaczenie duchowego wsparcia w procesie wychodzenia z uzależnienia. Po Mszy, kontynuowano obchody na placu przyklasztornym.
W wydarzeniu wzięli udział m.in. Anita Koniusz – członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, wicestarosta kielecki Tomasz Dulny, a także burmistrz Gminy i Miasta Chęciny Robert Jaworski.
Burmistrz Robert Jaworski, w imieniu samorządu Gminy i Miasta Chęciny oraz całej społeczności lokalnej, wręczył obecnemu dyrektorowi Ośrodka o. Wojciechowi Szymczakowi okazjonalny list gratulacyjny oraz skierował wiele ciepłych słów do całego zespołu Ośrodka „San Damiano”. Podkreślił, że ich praca jest nieoceniona i ma ogromny wpływ na lokalną społeczność, a zaangażowanie i poświęcenie są dowodem na to, że nawet w najtrudniejszych chwilach można znaleźć pomoc i nadzieję.
– Przez te dwadzieścia lat działalności, Ośrodek „San Damiano” stał się symbolem nadziei i wsparcia dla tysięcy osób borykających się z uzależnieniami. Dzięki profesjonalizmowi, empatii oraz nieustannej chęci doskonalenia, Ośrodek „San Damiano” zyskał renomę nie tylko w regionie, ale także na terenie całego kraju. Sukcesy, które osiągnęli Państwo w ciągu tych dwóch dekad, są dowodem na to, jak ważną rolę odgrywają Państwo w procesie leczenia i wsparcia osób uzależnionych. Wasza determinacja i oddanie nie tylko przynoszą wymierne efekty terapeutyczne, ale również dają nadzieję na lepsze życie tysiącom rodzin, które odzyskują swoich bliskich. Niech ten Jubileusz będzie okazją do refleksji nad dotychczasowymi osiągnięciami oraz inspiracją do dalszych działań. Życzę Państwu wielu kolejnych lat pełnych sukcesów, niegasnącej pasji do pracy oraz nieustającej satysfakcji z niesienia pomocy innym – mówił burmistrz Robert Jaworski.
Rys historyczny i misja Ośrodka „San Damiano”
Ośrodek Rehabilitacyjny dla Uzależnionych od Substancji Psychoaktywnych „San Damiano” jest prowadzony przez Klasztor Franciszkanów w Chęcinach. Ośrodek zlokalizowany jest w budynkach klasztornych przy ul. Franciszkańskiej 10 w Chęcinach. To tu znajdują pomoc osoby, które znalazły się na życiowym zakręcie.
Ośrodek powstał 1 kwietnia 2004 roku. Przybyły z Lublina, w 2004 r. Ojciec Piotr Stanisławczyk zastał w klasztorze braci, z których niektórzy gotowi byli do podzielenia idei pracy z uzależnionymi. Ogromnym wsparciem lidera, od początku funkcjonowania ośrodka był Ojciec Paweł Chmura, zajmujący się formalnie sprawami administracyjnymi i finansami klasztoru.
W lipcu 2004 r. do braci dołączył Ojciec Dariusz Gaczyński, pierwszy duszpasterz ośrodka. Ojciec Adam Kosenda i Brat Mariusz Ułan dopełniali składu zakonników, którzy zdecydowali się na wspólne życie z osobami uzależnionymi od narkotyków i alkoholu. Postać Ojca Piotra wydaje się odgrywać kluczową rolę w powstaniu społeczności San Damiano. Obok niego pracowały jednak także osoby świeckie, równie zaangażowane we wspólną ideę. Były to: Zbigniew Olchawa, Edyta Ptak, Monika Bugajska, Edyta Śnioch, Łukasz Gil i Angela Ulianowa – Gil. Niedługo potem do kadry dołączył Jarosław Żywczyk.
W trudnym okresie rozruchu ośrodka ludzie ci pracowali praktycznie w ramach wolontariatu. Dopiero od czerwca 2004 roku możliwy był zwrot kosztów przejazdu do pracy. Formalny kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia obowiązywał od 1 stycznia 2005 roku, i wtedy zaistniała możliwość wynagradzania kadry. Jeszcze przed rejestracją formalną placówki, do Ośrodka przybyli pierwsi pacjenci. Było to możliwe dzięki współpracy z Poradnią Leczenia Uzależnień w Kielcach. Właśnie tam odbywał się nabór pacjentów do społeczności.
W okresie od kwietnia do końca grudnia 2004 roku, istnienie placówki wielokrotnie stało pod znakiem zapytania. Problemy dotyczyły finansów ośrodka, zgody mieszkańców Chęcin, a także zgody władz prowincji. Klasztor chęciński bowiem, jako część prowincji zakonnej podlegała decyzjom Kapituły Prowicnjalnej. Z pewnymi obawami, w maju 2004 roku Kapituła Prowincjalna wyraziła zgodę na terapeutyczną misję klasztoru, którego przełożonym (gwardianem) został Piotr Stanisławczyk. Obawy uczestników Kapituły dotyczyły zwłaszcza kwestii implantacji na teren klasztoru grupy osób uzależnionych; nowatorstwo takiego przedsięwzięcia budziło niepokój. Od początku istnienia ośrodka mediatorem i orędownikiem San Damiano był prowincjał, O. Kazimierz Malinowski, odpowiedzialny m.in. za klasztor w Chęcinach. Istnienie ośrodka w centrum miasta zależne było także od zgody mieszkańców Chęcin. Pomimo trudności udało się zebrać dostateczną ilość podpisów na liście osób popierających pomysł braci zakonnych.
Największym bodajże problemem założycieli placówki była sytuacja finansowa. W ośrodku leczyło się w tym czasie siedem osób, które utrzymywane były z pieniędzy klasztornych. Kadra, jak wspomniano, nie pobierała wynagrodzenia, jednocześnie priorytetem stały się specjalistyczne szkolenia pracowników, kosztowne i czasochłonne. W maju 2004 roku, po wejściu Polski do Unii Europejskiej, certyfikacja terapeutów stanowiła o być albo nie być placówek. Ratunek dla „San Damiano” przyszedł zza oceanu. Profesor Czesław Cekiera, nauczyciel O. Piotra z czasów studiów na KUL–u, podróżując po USA rozmawiał z Polonią o działalności Franciszkanów w Polsce. Na jednym ze spotkań obecna była Helena Grodzka, pielęgniarka rodem z Polski, od wielu lat przebywająca w Stanach Zjednoczonych. Ta niezwykła osoba ze swoich skromnych oszczędności pomagała od lat kilku polskim placówkom leczniczym. Po rozmowie z prof. Cekierą zdecydowała się przekazać kolejny dar, w postaci ponad trzydziestu tysięcy dolarów na rzecz ośrodka w Chęcinach. Ten oddech finansowy pozwolił przetrwać instytucji najtrudniejsze chwile.
Do końca roku 2004 liczba pacjentów zwiększyła się do siedemnastu. W grudniu do zespołu terapeutycznego wszedł Grzegorz Kempka, pracujący w poradni stowarzyszenia Nadzieja Rodzinie i na oddziale terapeutycznym Aresztu w Kielcach. Zawiązywała się współpraca między tymi placówkami, a także między Ośrodkiem a szpitalem psychiatrycznym w Morawicy, gdzie działalność rozpoczął O. Dariusz Gaczyński.
W kwietniu 2006r do zespołu terapeutycznego, w charakterze wolontariuszki, dołączyła studentka pedagogiki resocjalizacyjnej Arleta Majewska – Krawczyk (obecnie Kempka). W roku 2009 z „San Damiano” odszedł O. Piotr Stanisławczyk, który skupił się na swoim nowym dziecku, filii „San Damiano” w Połańcu. Hostel „Wspólnota” w Połańcu działa do dzisiaj i ściśle współpracuje z Ośrodkiem. Ojciec Piotr oddał się pracy duszpasterskiej, obecnie posługuje i mieszka w Rzymie. Do dziś jest jednak legendą dla kolejnych pokoleń pacjentów. Po odejściu O. Piotra Stanisławczyka, łącznikiem między społecznością klasztorną i terapeutyczną stał się ojciec Paweł Chmura. Wieloletni gwardian klasztoru, dyrektor Ośrodka, odnalazł w pracy z osobami uzależnionym swoje powołanie. Rozpoczynał swoją pracę, jako księgowy placówki, niespecjalnie przekonany do pracy z uzależnionymi, obecnie całkowicie pochłonięty pomaganiem ludziom, specjalista psychoterapii uzależnień i systemowej terapii rodzin, człowiek wielu pasji, potrafiący zarazić nimi pacjentów, co jest niezwykle cenne w pracy z uzależnionymi.
Obraz nie byłby kompletny bez wspomnienia tych, którzy związali się z „San Damiano” po okresie początkowych burz i przemian. Zespół terapeutyczny, wielokrotnie się zmieniał w pierwszym okresie, obecnie od wielu lat w „San Damiano” pracują specjaliści psychoterapii uzależnień Rafał Marzec, Piotr Zimoch, Anna Chojnecka oraz lekarz psychiatrii Justyna Wolska. Nie brak młodego pokolenia, prężnych i kreatywnych młodych ludzi, wychowawców i terapeutów: Jakub Wilk, Konrad Stepień, Emilia Kopacz oraz Marta Pytel. Przy Ośrodku od stycznia 2011r. działa Hostel Rivotorto, w którym od początku istnienia pracuje Rafał Możdżan – certyfikowany instruktor terapii uzależnień.
Ukoronowaniem sukcesów był kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia na dziesięć miejsc w placówce z 1 stycznia 2005 roku. Kontrakt pozwolił na stabilizację kadry i społeczności.
W niezwykłym zadaniu budowania społeczności brała udział grupa młodzieży, pierwszych pacjentów ośrodka. To oni przełamywali lody między Ośrodkiem a miastem, oni także budowali pierwsze zwyczaje i tradycje społeczności. Oni wreszcie przysposabiali własnymi rękami dostępne lokale na terenie klasztoru tak, aby można było w nich mieszkać i pracować.
Społeczność terapeutyczna osób uzależnionych charakteryzuje się znaczną rotacją pacjentów. W pierwszych miesiącach istnienia placówki liczba pacjentów dochodziła do siedmiu osób. Większość pochodziła z Kielc i okolic, dlatego znane są losy tej siódemki.
Ośrodek „San Damiano” jest Zakładem Opieki Zdrowotnej. Oznacza to, że podstawowym płatnikiem świadczeń medycznych jest Narodowy Fundusz Zdrowia. Podstawą rozliczeń finansowych jest kontrakt obowiązujący od początku 2005 roku, przewidujący refundacje świadczeń dla dziesięciu pacjentów miesięcznie.
Ośrodek przez wiele lat współpracował ze Stowarzyszeniem PADRE Profilaktyka Aktywne Działanie Rozwój i Edukacja, Świetlicą Socjoterapeutyczną PROMYK DNIA.
W zakresie szkoleń, praktyk Ośrodek „San Damiano” współpracuje z Uniwersytetem w Lublinie, Katolickim Uniwersytetem Lubelskim oraz Wyższym Seminarium Duchownych Franciszkanów w Krakowie.
Ośrodek „San Damiano”, czerpie z doświadczeń innych ośrodków zarówno katolickich jak i Monar. W działaniach partnerskich na rzecz profilaktyki uzależnień współpracuje ze Świętokrzyskim Centrum Psychiatrii w Morawicy, z odziałem terapeutycznym Aresztu Śledczego w Kielcach oraz z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Chęcinach, Państwowym Powiatowym Inspektoratem Sanitarnym w Kielcach. Pracę kadry terapeutycznej nadzoruje superwizor rekomendowany przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii Piotr Adamiak.
To dzięki szerokiej ofercie pomocowej dla ludzi pogrążonych w nałogach oraz służbie Ojców i terapeutów Ośrodka „San Damiano” udało się uratować niejedno ludzkie istnienie. Osoby zaangażowane w działanie Ośrodka wkładają całe serce w to, aby jak najlepiej odpowiadać na potrzeby, nie oceniać i przede wszystkim szanować godność ludzką, do której prawo ma każdy, niezależnie od swojej sytuacji życiowej.
Ośrodek „San Damiano” nierozerwalnie związany jest z ideą Św. Franciszka z Asyżu. Powoduje to, że zarówno miejsce, w którym się on mieści, jak i – przede wszystkim – ludzie, którzy stworzyli placówkę i w niej pracują prezentują franciszkańskie wartości.
Przez 20 lat istnienia Ośrodka leczyło się w nim średnio 150 osób w ciągu roku.
Obecnie funkcję dyrektora Ośrodka pełni o. Wojciech Szymczak, zaś kierownika – Pani Arleta Kempka.
Podsumowanie
Jubileusz XX-lecia Ośrodka „San Damiano” był nie tylko czasem świętowania, ale również wielu refleksji nad tym, jak dużo udało się osiągnąć, dzięki determinacji i oddaniu Franciszkanów oraz pracowników ośrodka. Był to również moment, aby podziękować wszystkim, którzy przez te lata wspierali i współpracowali z ośrodkiem, pomagając w realizacji jego misji.
Obchody zakończyły się wspólnym spotkaniem, podczas którego uczestnicy mieli okazję wymienić się doświadczeniami, wspomnieniami i planami na przyszłość. Atmosfera pełna wzruszeń i wdzięczności była dowodem na to, jak ważną rolę odgrywa „San Damiano” w życiu wielu ludzi.
