Wodór to paliwo przyszłości, które w całości może wyeliminować emisję CO2 i gazów cieplarnianych. I to właśnie zielony wodór – najpierw na własne potrzeby, a potem na masową skalę – chcą produkować Świętokrzyskie Kopalnie Surowców Mineralnych, których siedziba znajduje się na terenie gminy Chęciny. W tym celu właśnie powołano do życia pierwszy Świętokrzyski Klaster Wodorowy im. Braci Łaszczyńskich. Chęciny stały się jednym z jego 26 członków.
25 listopada to data, która bez wątpienia na stałe zapisze się w historii nie tylko gminy Chęciny, ale i całego województwa. To właśnie tego dnia, w należącej do Świętokrzyskich Kopalni Surowców Mineralnych Kopalni Jaźwica w gminie Chęciny, powołano do życia Świętokrzyski Klaster Wodorowy im. Braci Łaszczyńskich, który ma wspierać Świętokrzyskie Kopalnie Surowców Mineralnych w produkcji wodoru. – To w pełni ekologiczne paliwo przyszłości, które wyeliminuje emisję CO2 – mówi Szczepan Ruman, prezes zarządu Świętokrzyskich Kopalni Surowców Mineralnych, inicjator powstania Świętokrzyskiego Klastra Wodorowego. – Wspólnie z naszymi partnerami z klastra badawczo-rozwojowego chcemy stworzyć cały ekosystem, którym będą zeroemisyjne źródła energii, produkcja zielonego wodoru i wykorzystanie go jako ekologicznego paliwa początkowo na potrzeby kopalni, a w późniejszym etapie również chociażby w transporcie publicznym – zapowiada prezes Szczepan Ruman. – Do roku 2023, w etapie pilotażowym, planujemy uruchomić na kopalni pierwszy elektrolizer, który będzie produkował zielony wodór z zeroemisyjnych źródeł energii, również z wykorzystaniem wody pochodzącej z naszej kopalni. W oparciu o ten zielony wodór będą funkcjonowały nasze pierwsze maszyny górnicze. W drugim etapie planujemy do roku 2025 uruchomić większą instalację do produkcji wodoru i mamy nadzieję, że już wtedy będzie on wykorzystywany nie tylko do maszyn górniczych, ale również do transportu, a być może nawet do transportu publicznego w Kielcach. Docelowo do roku 2030 planujemy uruchomienie dużych mocy produkcyjnych zielonego wodoru. Szacujemy, że dzięki stworzeniu zeroemisyjnych źródeł energii zdolnych do produkcji 4 TWH energii rocznie i elektrolizerom o mocy 250 MW wyprodukujemy 50 tysięcy ton zielonego wodoru, który byłby w stanie zastąpić obecnie zużywane 150 milionów litrów oleju napędowego, co przełoży się na ograniczenie 400 tysięcy ton emisji CO2 rocznie – poinformował prezes Szczepan Ruman.
Deklarację w sprawie powołania Świętokrzyskiego Klastra Wodorowego im. Braci Łaszczyńskich podpisało 26 sygnatariuszy, wśród których znaleźli się przedstawiciele sektora nauki i gospodarki oraz sektora publicznego, w tym parlamentarzyści i samorządowcy wielu szczebli. – Województwo świętokrzyskie staje się dziś jednym z liderów zmian transformacji energetycznej. Powołanie klastra stanowi duży potencjał gospodarczy dla regionu. Produkcja wodoru przyczyni się do zmniejszenia emisji CO2, a co za tym idzie do poprawy jakości powietrza – zaznaczył Bartłomiej Orzeł – pełnomocnik premiera ds. programu „Czyste Powietrze”, który wziął udział w uroczystym podpisaniu deklaracji wspólnie z Członkiem Rady Doradców Politycznych Premiera posłem Krzysztofem Lipcem, wojewodą świętokrzyskim Zbigniewem Koniuszem, marszałkiem Andrzejem Bętkowskim, a także z przedstawicielami władz samorządowych, wśród których znaleźli się: burmistrz Gminy i Miasta Chęciny Robert Jaworski, burmistrz Miasta i Gminy Morawica Marian Buras, burmistrz Miasta i Gminy Daleszyce Dariusz Meresiński, burmistrz Miasta i Gminy Łagów Paweł Marwicki oraz wójt gminy Miedziana Góra Damian Sławski i przedstawiciele Miasta Kielce. W uroczystym podpisaniu dokumentu wziął udział również prezes Agencji Rozwoju Przemysłu Cezariusz Lesisz oraz przedstawiciele wiodących polskich firm zaangażowanych w rozwój technologii wodorowych, w tym Columbus Energy, SBB Energy, AIUT, Bisek Asfalt i Inwex, a także przedstawiciele świata nauki, w tym głównych instytucji naukowych w województwie: Uniwersytetu Jana Kochanowskiego i Politechniki Świętokrzyskiej oraz przedstawiciele Instytutu Energetyki i Narodowego Centrum Badań Jądrowych.
Jak przypomniano, Chęciny są miejscem, w którym wiekami powstała pierwsza na polskich terenach ordynacja górnicza, co uznaje się za kolebkę polskich tradycji górniczych. – Gmina Chęciny to miejsce, gdzie tradycja łączy się z nowoczesnością. Ponad sto lat temu Bracia Łaszczyńscy właśnie tutaj opracowali nowatorską, pierwszą na świecie metodę elektrolitycznego otrzymywania miedzi i cynku. Stąd też Świętokrzyski Klaster Wodorowy nosi imię Braci Łaszczyńskich. Dziś jesteśmy świadkami jak po ponad stu latach od tego światowego odkrycia rusza na naszym terenie kolejny nowatorski projekt, którego założeniem jest wykorzystanie nowoczesnych, zeroemisyjnych źródeł energii oraz wychodzenie naprzeciw obecnym potrzebom związanym z ochroną środowiska – podkreślał burmistrz Gminy i Miasta Chęciny, Robert Jaworski. – Dziś złożyliśmy podpisy pod niezwykle ważnym dokumentem, będącym bez wątpienia kolejnym milowym krokiem w rozwoju województwa świętokrzyskiego. Wszystkim nam zależy na zdrowiu i czystym powietrzu. Jestem przekonany, że produkcja zielonego wodoru jest jednym z tych elementów, który będzie miał znaczący wpływ zarówno na poprawę jakości życia mieszkańców, jak i na rozwój gospodarczy. Nie ukrywam dumy z faktu, że paliwo przyszłości popłynie właśnie z gminy Chęciny. Liczę na to, że przy współpracy wszystkich sygnatariuszy klastra, zielony wodór będzie zasilał nie tylko napędy ciężkiego kopalnianego sprzętu i ciężarówek, ale też napędy transportu publicznego w miastach i w gminach, co zdecydowanie przyczyni się to do zmniejszenia emisji CO2 – dodał burmistrz Robert Jaworski.
Zdaniem posła Krzysztofa Lipca powołanie klastra to jedna z pierwszych tego typu inicjatyw w kraju, która w znaczny sposób może odmienić postrzeganie naszego regionu. – Produkcja wodoru jest niesłychanie ważna. W moim przekonaniu to proekologiczne źródło energii zdominuje świętokrzyską gospodarkę i przyniesie jej wiele korzyści, czego sobie życzymy. Na produkcji zeroemisyjnego wodoru zyska również klimat – podkreśla poseł Krzysztof Lipiec. Jak podkreślał marszałek Andrzej Bętkowski, nie tylko unijne regulacje ale też troska o zdrowie mieszkańców nakładają na nas obowiązek zwiększenia udziału zeroemisyjnych lub niskoemisyjnych paliw, dlatego pozyskiwanie i wykorzystywanie tzw. zielonego wodoru jest niezwykle istotne. – Historia dzieje się na naszych oczach, dla naszych dzieci. Warto podkreślić, że potencjał świętokrzyskiego jest ogromny i kwestia tylko dobrze nim zarządzać. Przykładem są te kopalnie, które stają się pionierem nowych technologii i rozwiązań – powiedział podczas uroczystej inauguracji przedsięwzięcia wojewoda Zbigniew Koniusz.
Klaster został nazwany imieniem Braci Łaszczyńskich w celu docenienia i upamiętnienia wybitnych polskich przedsiębiorców, jakimi byli Stanisław i Bolesław Łaszczyńscy, którzy już ponad 100 lat temu zainaugurowali pierwszy proces elektrolizy na ziemi świętokrzyskiej. Na początku XX wieku prowadzili oni eksploatację rud miedzi w Miedziance k. Chęcin. W roku 1902 jako jedni z pierwszych na świecie wyprodukowali miedź i cynk w procesie elektrolizy. Potomkowie Braci Łaszczyńskich skierowali do uczestników uroczystości list: „Jest nam niezmiernie miło, że nasi Dziadkowie Stanisław oraz Bolesław stają się patronami tej na wskroś nowoczesnej inwestycji technologicznej. Potrzeba dużo sił, ogromnego zaangażowania i przychylności tych, którzy będą finansować te działania, aby osiągnąć sukces. Jak obserwujemy, współdziałanie Waszych inicjatyw gospodarczych z władzami samorządowymi regionu świętokrzyskiego mogą być świetnym punktem startowym.” – napisali w liście Michał Łaszczyński i Anna Kulińska z domu Łaszczyńska.
