Folklor gminy Bodzentyn jest niezwykle barwny i pełen tradycji, ma bogatą historię i kulturę. Tradycja tam jest wciąż żywa, wyjątkowa i odzwierciedla ducha lokalnej społeczności. Na terenie gminy Bodzentyn działa dziewięć Kół Gospodyń Wiejskich i Stowarzyszenia.
KGW Psarzaneczki
KGW „Psarzaneczki'” w Psarach powstało w lipcu 2020 r. Obecnie liczy 35 członków. Celem KGW jest zachowanie dziedzictwa lokalnego, szerzenie lokalnej kultury i folkloru. Czynnie uczestniczy w życiu kulturowym gminy Bodzentyn, organizują festyny i rodzinne imprezy kulinarne. Koło współpracuje z Biblioteką Publiczną im. Adeli Nawrot i Centrum Kultury w Bodzentynie oraz Muzeum Wsi Kieleckiej w Michniowie. Bierą udział w konkursach kulinarnych i muzyczno-wokalnych. Najważniejsze osiągnięcia w ostatnim czasie:
III miejsce w 2022 r. – W Ogólnopolskim Świętokrzyskim Festiwalu Kolęd i Pastoratek.
II miejsce w 2023 r. – V Powiatowy Przegląd Kolęd i Pastoratek w Łopusznie.
I miejsce w 2023 r. – Ogólnopolski Świętokrzyski Festiwal Koled i Pastoratek
Koło reprezentowało woj. świętokrzyskie i gminę Bodzentyn na Międzynarodowym Festiwalu Kolęd i Pastorałek im. Ks. Kazimierza Szwarlika w Będzinie.
KGW Siekierzanki
Koło Gospodyń Wiejskich w Siekiernie ,,Siekierzanki” powstało pod koniec 2018 roku. Głównie zajmują się przygotowywaniem tradycyjnych potraw, według starych regionalnych przepisów przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Kultywują tradycje, integrują i aktywizują mieszkańców. Organizowane spotkania i wspólne wyjazdy integrują bodzentyńską lokalną społeczność.
Największymi sukcesami Siekierzanek jest:
– nagroda za LOGO – Sieciowanie Podmiotów Ekonomii Społecznej;
– wyróżnienie w konkursie kulinarnym na najlepszą zupę rybną ,,Festiwal Zupy Rybnej – Złota Rybka”.
KGW w Dąbrowie Górnej Dąbrowianie
Koło Gospodyń Wiejskich „Dąbrowianie” z siedzibą w świetlicy wiejskiej w Dąbrowie Górnej w lutym 2024 roku. To grupa osób w różnym wieku, należą do niej panie i panowie oraz pary małżeńskie. Ich celem jest integracja, wspieranie i działanie na rzecz społeczności lokalnej. Organizacja festynów rodzinnych, rozwój lokalnej kultury ludowej, warsztaty, szkolenia artystyczne oraz fizyczne to ich pasja. Do tej pory z własnych środków udało się Dąbrowianon zorganizować zabawę „Ferie na wesoło” której celem była integracja dzieci poprzez wspólne gry i zabawy.
Koło Gospodyń Wiejskich Celinianki
Koło Gospodyń Wiejskich „Celinianki” w Celinach zostało założone i zarejestrowane w grudniu 2018 r. Koło powstało z inicjatywy Teresy Bzymek – sołtys wsi Celiny. Skład Koła to 18 członkiń. Celinianki swoją działalność opierają na pracy społecznej oraz realizacji celów statutowych. W ramach tych prac co roku własnoręcznie wykonują: wieńce dożynkowe, palmy, stroiki, a także potrawy i ciasta – zgodnie z tradycją naszego regionu. Są organizatorami różnych konkursów i festynów. Aktywnie wspierają i włączają się w akcje charytatywne. Uczestniczą w biegach promujących gminę Bodzentyn, igrzyskach sportowych z udziałem dzieci i seniorów. Przygotowują spotkanie opłatkowe dla osób starszych i samotnych. Kochają śpiew, promując tym samym region na konkursach i przeglądach wokalnych, w których osiągnęłyśmy wiele znaczących sukcesów. Miłość do Regionu Świętokrzyskiego i przekazywanie tradycji ludowych kolejnym pokoleniom to ich cel i wielka pasja.
Stowarzyszenia Miejska Góra
A właściwie: Stowarzyszenie Miejska Góra na rzecz rozwoju Celin i Podgórza zostało założone w 2016 roku. Stowarzyszenie Miejska Góra uświetniało swoim śpiewem wiele wydarzeń kulturalnych. Członkinie chętnie prezentowały swoje umiejętności kulinarne poprzez przygotowanie różnych potraw związanych z regionem. W swoich działaniach Stowarzyszenie skupiało się również na integracji ze środowiskiem lokalnym chętnie włączając się w różne organizowane akcje.
Wyjątkowe sukcesy:
– pozyskanie środków na budowę świetlicy w Celinach,
– renowacja figury Najświętszej Marii Panny.
Stowarzyszenie Wzdolskie Kołowrotki
Stowarzyszenie Wzdolskie Kołowrotki powstało w 2014 r. obecnie liczy 12 osób. Ich największą pasją i osiągnięciem są widowiska i zwyczaje obrzędowe. Na swoim koncie posiadają kilka widowisk obrzędowych, a dwa razy otrzymali nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Wiejskich w Tarnogrodzie. W 2020 r. za zwyczaj pt. „U Powroźnika” i 2023r. za zwyczaj pt. „Miedlenie lnu”. W 2016 r. zdobyli nagrodę „Scyzoryk” w kategorii Kabaret-Skecz. Od stycznia 2024 r. są również Kołem Gospodyń Wiejskich Wzdolskie Kołowrotki. Działają na rzecz szerzenia kultury ludowej i kochają to co robią.
Świętokrzyskie Jodły
Zespół „ Świętokrzyskie Jodły” powstał w 2010 r. Założycielem oraz kierownikiem zespołu jest Lucyna Lipczyńska, która zarówno pisze scenariusze przedstawień jak i je reżyseruje. Zespół działa przy Stowarzyszeniu o tej samej nazwie i jest wspierany przez Centrum Kultury w Bodzentynie. Zespół reprezentuje Miasto i Gminę Bodzentyn poprzez swoje występy na terenie całej Polski i poza jej granicami. „Świętokrzyskie Jodły” w swoim repertuarze posiadają wiele piosenek i przyśpiewek z regionu świętokrzyskiego oraz co najważniejsze przedstawienia teatralne obrzędów ludowych naszego regionu tj. zmówniny. „Ocalić od zapomnienia” to motto zespołu – poprzez podtrzymywanie tradycji i pokazywanie jak to dawniej na wsi bywało. Z wielu przedstawień obrzędowych jakie zespół ma w swoim repertuarze jedno zdobyło uznanie na arenie ogólnopolskiej.
W październiku 2019 r. na Ogólnopolskim Przeglądzie Teatrów Wiejskich w Tarnogrodzie grupa zdobyła Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za obrzęd Wesele Świętokrzyskie.
Zespół „Świętokrzyskie Jodły” to nie tylko rekwizyty i oryginalne stroje ludowe, to przede wszystkim zgrany zespół ludzi z pasją, którzy z wielkim sercem realizują się poprzez występy artystyczne.
Poprzez 14 lat swojej działalności zespół zdobył wiele nagród i wyróżnień, m.in. I miejsce na Wojewódzkim Przeglądzie Teatrów Wiejskich w Kielcach w 2017r i 2018r. oraz III miejsce na tym samym przeglądzie w 2016r. Dużym sukcesem był występ na 43. Międzywojewódzkim Sejmiku Wiejskich Zespołów Teatralnych w Tarnogrodzie w 2018r. Ma na swoim koncie nagraną płytę z piosenkami. Pierwszy obrzęd „Zmówiny” został nagrany przez telewizję regionalną w ramach projektu Ministerstwa Kultury przez Muzeum Regionalne w Sandomierzu.
Zespół Pieśni i Tańca „Wilkowianie” (Stowarzyszenie Wilków Nasz Dom)
Stowarzyszenie Wilków Nasz Dom zostało założone dnia marcu 2012 roku. przez Stanisława Ślufika, przy którym powstał Zespół Śpiewaczy. W 2015 r. grupa została przekształcona na Zespół Pieśni i Tańca „Wilkowianie” i tak istniejemy do dziś. Do 2019 r. Wilkowianie byli organizatorem Festiwal Gotowania Zupy Rybnej. W 2013 r. zajęli I miejsce na Sienkiewce w gotowaniu Gęsich Żołądków zawijane w saszetki z ciasta i wiązane szczypiorkiem. W Bobrzy III miejsce za pierogi. Obecnie zajmują się tylko tańcem i śpiewaniem. Występują na wszystkich przeglądach zespołów, ich najlepsze do 2022 r. to III miejsce oraz w 2023 r. II miejsce na przeglądzie Buskich Spotkań z Folklorem. Marian Przeździecki – jako prezes i członek zespołu występuję jako solista – a cappella, gdzie kilka razy zajął II oraz III miejsca w Buskich Spotkaniach i innych przeglądach.
Stowarzyszenie „Świętokrzyskie Tkaczki”
Stowarzyszenie „Świętokrzyskie Tkaczki” powstało w 2018 r. Od 2015 działało jako nieformalna grupa Alebabki. Od początku swojej działalności pasjonują się historią i tradycją tkacką, tak silnie związaną z gminą Bodzentyn. Członkinie Stowarzyszenia zgłębiają wiedzę na temat tkania na tradycyjnych krosnach ludowych. Prowadzą warsztaty i pokazy tkackie. Posiadają 5 pracowni, gdzie tkają tradycyjne pasiaki – chodniki i krajki. W Stowarzyszeniu mają Mistrza Tradycji Beatę Syzdół i uczestniczki projektu MKiDN ” Urok Pasiaka”. Teraz celem stowarzyszenia jest wpisanie tkactwa na listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Świętokrzyskie Tkaczki są autorami ścieżki edukacyjnej „Tkaczki – utkane wspomnienia” i partnerami szlaku „Góry z Natury”. Współpracują z Muzeum Wsi Kieleckiej „Tokarnia” i wieloma instytucjami kultury.
