13 kwietnia obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, upamiętniający polskich oficerów zamordowanym przez NKWD w 1940 roku w Katyniu.
Wydarzenia września 1939 roku zapisały się tragicznie na kartach historii Polski i świata, dając początek największemu konfliktowi zbrojnemu XX wieku – II wojnie światowej. 1 września Niemcy bez wypowiedzenia wojny napadły na Polskę, a 17 września do agresji dołączył Związek Radziecki, realizując tajne ustalenia paktu Ribbentrop-Mołotow i dokonując de facto IV rozbioru Polski.
Po zajęciu wschodnich terenów Rzeczypospolitej Sowieci przystąpili do brutalnej polityki wynaradawiania. Represje dotknęły głównie grupy uznane za zagrożenie – ziemian, inteligencję, duchowieństwo, zamożnych chłopów, a także żołnierzy Wojska Polskiego oraz funkcjonariuszy Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza, Straży Granicznej i Służby Więziennej. Już pod koniec 1939 roku wielu z nich trafiło jako jeńcy wojenni do obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz więzień NKWD.
5 marca 1940 roku zapadła decyzja o likwidacji polskich jeńców. Od 3 kwietnia rozpoczęto ich wywożenie i mordowanie – strzałem w tył głowy, bez sądów i wyroków. W Katyniu, Charkowie i Twerze (ówczesnym Kalininie) zamordowano łącznie 14 587 osób. Kolejne około 7300 obywateli polskich, zatrzymanych po 17 września 1939 roku, zginęło w więzieniach na terenach dzisiejszej Ukrainy i Białorusi. Łącznie wiosną 1940 roku zginęło niemal 22 tysiące Polaków. Rodziny ofiar były masowo deportowane w głąb ZSRR – głównie do Kazachstanu. Wywieziono około 61 tysięcy osób.
Zbrodnia miała pozostać ukryta – ciała grzebano w zbiorowych mogiłach w lasach. Paradoksalnie to Niemcy, mimo własnych zbrodni, jako pierwsi ogłosili światu w kwietniu 1943 roku odkrycie grobów w Katyniu. Sowieci odpowiedzieli propagandowym kłamstwem, że mordów dokonali Niemcy. Tę wersję utrzymywano przez dziesięciolecia – dopiero 13 kwietnia 1990 roku władze ZSRR oficjalnie przyznały, że za zbrodnię odpowiadało NKWD.
Na mocy uchwały Sejmu RP z 14 listopada 2007 roku, dzień 13 kwietnia ustanowiono Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Dla uczczenia pamięci zamordowanych – przedstawicieli polskich elit – Zamek Królewski w Chęcinach rozświetli się tego dnia w biało-czerwonych barwach.
