Powstanie w getcie warszawskim wybuchło 19 kwietnia 1943 roku. W 2018 roku obchodzimy jego 75. rocznicę. Znacznie krótszą, bo sześcioletnią historię ma akcja „Żonkile”, która w przeddzień egzaminu gimnazjalnego po raz pierwszy zawitała do Szkoły Podstawowej w Sukowie. O co konkretnie chodzi? Te wiosenne kwiaty są symbolem szacunku i pamięci o tym żydowskim zrywie. To właśnie bukiet żonkili w każdą rocznicę wybuchu powstania składał pod pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie ostatni dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej – Marek Edelman. Dlatego we wtorek, 17 kwietnia wszyscy uczniowie i pracownicy tej placówki przypięli do swojego ubrania symbolicznego żonkila.
Aby lepiej zrozumieć, dlaczego to właśnie na początku drugiej połowy kwietnia w wielu zakątkach Polski robi się żółto od żonkili, należy przybliżyć sylwetkę wspomnianego już Marka Edelmana. To bohater i ostatni przywódca Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB). Co roku, 19 kwietnia składał on bukiet z tych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Co ciekawe, w każdą rocznicę dostawał te kwiaty od anonimowej osoby. To właśnie dlatego żółte żonkile co roku rozdawane są przez tysiące wolontariuszy na ulicach polskich miast. Akcja „Żonkile” od 5 lat jest organizowana w całej Polsce. Inicjatorem jest przez Muzeum Historii Żydów Polskich Polin.
Jeszcze kilka słów o samym powstanie w getcie. Ten desperacki, heroiczny zryw jest na świecie symbolem walki o godność, jednak w Polsce przez wiele lat pozostawało mało znane. Akcja „Żonkile” jest projektem edukacyjnym mającym na celu budowanie świadomości historycznej nie tylko młodego pokolenia. Dyrekcja naszej szkoły podkreśla, że dąży do tego, aby pamięć ważnych wydarzeniach z historii Polski była jednym z elementów kształtujących tożsamość wychowanków.
Wiosną 1943 roku przed ostateczną likwidacją getta przebywający w nim Żydzi podjęli się zbrojnego czynu. W getcie działały wówczas Żydowska Organizacja Bojowa i Żydowski Związek Wojskowy. Obie organizacje postanowiły połączyć siły i pokierować czynem zbrojnym, dzieląc się rewirami getta. Powstanie zaplanowano na dzień przed żydowskim świętem Paschy. Do walki stanęli przede wszystkim ludzie młodzi. Starcie było niezwykle nierówne. Powstańcy nie mieli broni i tym samym szans na wygraną, choć przystępowali do walki z pełną świadomością swojej sytuacji. Początkowo Żydzi otwarcie wystąpili przeciwko siłom niemieckim. Później ukrywali się w bunkrach, kanałach i piwnicach. Części z nich udało się uciec. Trzeci etap walk to bój na gruzach getta. Jako oficjalną datę końca walk przyjmuje się 16 maja 1943.
Postawa miłości do narodu, heroizmu i poświęcenia dla dobra ogółu są godne czci i pamięci. To właściwe drogowskazy dla współczesnych uczniów.
Łukasz Wilczkowski
Nauczyciel SP w Sukowie
