Od stycznia tego roku weszło w życie wiele zmian w przepisach konsumenckich. Jedną z najważniejszych są nowe uregulowania dotyczące składania przez konsumentów reklamacji zakupionych towarów.
Opisane zostały one w rozdziale 5A ,,Umowy zobowiązujące do przeniesienia własności towaru na konsumenta’’, w art. 43a- 43g ustawy z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta. Dotyczą umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta, w tym w szczególności umów sprzedaży, umów dostawy oraz umów o dzieło będące towarem, zawartych po 31 grudnia 2022 roku.
Ustawodawca w nowych przepisach zrezygnował z posługiwania się pojęciem wady fizycznej i prawnej (jak przy rękojmi w kodeksie cywilnym) i zamiast tego wprowadził pojęcie braku zgodności towaru z umową. W myśl tych przepisów towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego:
– opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji;
– przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.
Ponadto towar, aby został uznany za zgodny z umową musi:
1) nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk;
2) występować w takiej ilości i mieć takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie, chyba że przedsiębiorca wykaże, że:
- a) nie wiedział o danym publicznym zapewnieniu i oceniając rozsądnie, nie mógł o nim wiedzieć,
- b) przed zawarciem umowy publiczne zapewnienie zostało sprostowane z zachowaniem warunków i formy, w jakich publiczne zapewnienie zostało złożone, lub w porównywalny sposób,
- c) publiczne zapewnienie nie miało wpływu na decyzję konsumenta o zawarciu umowy;
3) być dostarczany z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać;
4) być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru.
Nowe przepisy przewidują domniemanie, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od chwili dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia, o ile nie zostanie udowodnione inaczej lub domniemania tego nie można pogodzić ze specyfiką towaru lub charakterem braku zgodności towaru z umową. Tym samym wydłużono z 1 roku do 2 lat okres, w trakcie którego ciężar dowodu zgodności towaru z umową spoczywa na przedsiębiorcy.
Wydłużony został również okres, w ciągu którego konsument może dochodzić roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową poprzez odwołanie do zasad ogólnych prawa cywilnego- 6 lat.
Zmianie uległa hierarchia środków ochrony, bowiem w pierwszej kolejności konsument może domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę, a dopiero później, przy spełnieniu określonych w art. 43e ustawy o prawach konsumenta przesłanek, może wnosić o obniżenie ceny albo odstąpić od umowy.
Należy odnotować, że przewidziane są jednak sytuacje, gdy konsument może od razu złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny lub oświadczenie o odstąpieniu od umowy, a mianowicie, gdy:
1) brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez uprzedniego skorzystania ze środków ochrony w postaci domagania się naprawy lub wymiany,
2) z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.
Przedsiębiorca dokonuje naprawy lub wymiany w rozsądnym czasie od chwili, w której został poinformowany przez konsumenta o braku zgodności z umową, i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta, uwzględniając specyfikę towaru oraz cel, w jakim konsument go nabył. Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi przedsiębiorca.
Co ważne konsument udostępnia przedsiębiorcy towar podlegający naprawie lub wymianie, a przedsiębiorca odbiera go od niego na swój koszt. Jeśli towar został zamontowany przed ujawnieniem się braku zgodności towaru z umową, przedsiębiorca demontuje towar oraz montuje go ponownie po dokonaniu naprawy lub wymiany albo zleca wykonanie tych czynności na swój koszt.
W przypadku odstąpienia od umowy konsument powinien niezwłocznie zwrócić towar przedsiębiorcy na jego koszt. Przedsiębiorca ma obowiązek zwrócić konsumentowi cenę niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania towaru lub dowodu jego odesłania.
Bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów udziela mieszkańcom Powiatu Kieleckiego Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Kielcach (osobiście w siedzibie Starostwa Powiatowego w Kielcach, telefonicznie: 41 200 12 80 lub mailowo: ).
