Zakończyły się roboty budowlane w Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. We wnętrzach obiektu trwają zaawansowane prace nad przygotowaniem ekspozycji stałej. Zajmie ona powierzchnię około 1,7 tys. m kw. Dodatkowo, 295 m kw. przeznaczonych zostanie na ekspozycje czasowe.
Projekt autorstwa Nizio Design International w 2009 roku zdobył pierwszą nagrodę w konkursie ogłoszonym przez Muzeum Wsi Kieleckiej. Jego ideą było stworzenie warunków do upamiętnienia ofiar pacyfikacji wsi polskich. Michniów jest symbolem wszystkich pacyfikacji i represji, jakie dotknęły polskie wsie w czasie II wojny światowej oraz niemieckiej okupacji. W 2010 roku rozpoczęła się budowa Mauzoleum. Celem twórców koncepcji było połączenie programu funkcjonalno-użytkowego architektury z wyrazistą rzeźbiarską formą i symboliczną wymową muzeum-pomnika pamięci. W międzynarodowej prasie branżowej Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie było wskazywane jako jeden z najciekawszych projektów architektonicznych realizowanych na świecie.
Unikatową monolityczną bryłę budynku Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie tworzy 11 segmentów: 5 zamkniętych i 6 otwartych, poprzecinanych pęknięciami. Kolejne segmenty ulegają stopniowej deformacji i rozpadowi. Pełna ekspresji architektura i celowa postępująca degradacja kolejnych elementów bryły to symbol eskalacji wojennych represji wobec mieszkańców wsi. Poprzez pęknięcia między poszczególnymi segmentami do wnętrza budynku dostaje się naturalne światło, które, zależnie od pory dnia i roku, modeluje przestrzeń ekspozycji. Materiałami, które dominują we wnętrzu i stają się nośnikiem treści są: beton, drewno oraz czarna stal walcowana na gorąco. Ich faktury, barwy oraz zapach oddziałują na zmysły zwiedzających. Na powierzchni betonu odwzorowano odcisk drewna. Część wewnętrznych betonowych ścian posłuży m.in. do wyświetlania projekcji multimedialnych. Ciekawym elementem wystawy są wielkoformatowe rzeźbiarskie obiekty o nieregularnych kształtach, do których wykończenia wykorzystano drewno ze starych chat i stodół. Na część obiektów zostały nałożone blachy z czarnej stali z nadrukami.
Obiekt ogrzewany jest pompami ciepła; to rozwiązanie proekologiczne, gdyż nie emitują one do środowiska szkodliwych substancji. Wewnątrz zamontowane zostały innowacyjne rozwiązania ekspozycyjne, charakterystyczne dla nowoczesnego historycznego muzeum narracyjnego.
W sali wystaw czasowych, przesuwne ściany pozwalają dostosowywać kubaturę pomieszczenia do aktualnych potrzeb. Na potrzeby ekspozycji została także skomponowana muzyka, która będzie słyszana w całym obiekcie. Jej autorem jest znakomity kompozytor Tomasz Wiracki.
Zadanie pn. „Rozbudowa i modernizacja Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie”, realizowane w latach 2017-2020, było współfinansowane w ramach Działania 8.1 „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury” Oś priorytetowa VIII Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Wartość zadania to 22 180 757,00 zł. Największa kwota pochodziła z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – 10 008 094,00 zł , województwo świętokrzyskie przekazało dotację celową w wysokości 8 113 260 zł, a pozostałe środki to m. in. dotacja Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (73 000,00 zł).
Koszt całości inwestycji realizowanej w latach 2010-2020 wyniósł ponad 40 mln zł.
Otwarcie obiektu jest planowane na początek przyszłego roku.
