1 września 1939 r. Europa obudziła się w zupełnie nowej rzeczywistości. Agresja Niemiec na Polskę rozpoczęła jeden z najtragiczniejszych konfliktów w dziejach świata. W kolejnych miesiącach walki objęły tereny prawie całej Europy, wschodniej i południowo-wschodniej Azji, północnej Afryki, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. W wojnie uczestniczyło łącznie 1,7 mld ludzi. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów osób. Dopiero wiele lat po zakończeniu konfliktu świat poznał zatrważającą skalę jego okrucieństwa.
W 78. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej oddajmy hołd wszystkim, którzy polegli w walkach na całym świecie. W szczególny sposób pamiętajmy o obrońcach naszej Ojczyzny, którzy bohatersko, czasem zupełnie pozbawieni wsparcia, walczyli do ostatniego tchu po to, byśmy mogli żyć w wolnym kraju. Wspomnijmy tych, którzy tworzyli doskonale funkcjonujące tajne struktury państwa polskiego. Pamiętajmy o wszystkich, którym ten konflikt zburzył codzienność i kazał odnaleźć się w zupełnie nowej, nieznanej i okrutnej rzeczywistości.
(…) A potem kraju runęło niebo.
Tłumy obdarte z serca i z ciała,
i dymił ogniem każdy kęs chleba,
i śmierć się stała.
Piasku, pamiętasz? Krew czarna w supły
związana — ciekła w wielkie mogiły,
jak złe gałęzie wiły się trupy
dzieci — i batów skręcone żyły.
Śmierć, Polska
Piasku, to tobie szeptali leżąc,
wracając w ciebie krwi nicią wąską,
dzieci, kobiety, chłopi, żołnierze:
„Polsko, odezwij się, Polsko”.
Piasku, pamiętasz? Wisło, przepłyniesz
szorstkim swym suknem po płaszczu plemion.
Gdy w boju padnę — o, daj mi imię,
moja ty twarda, żołnierska ziemio.
K. K. Baczyński „Mazowsze”
